Η ΓΑΛΑΖΙΑ ΛΙΜΝΗ ΣΤΙΣ ΚΟΡΥΦΕΣ ΤΩΝ ΔΕΝΤΡΩΝ - ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΑ ΑΚΡΑΤΑ ΣΤΗΝ ΟΡΕΙΝΗ ΛΙΜΝΗ ΤΣΙΒΛΟΥ

 Η ΓΑΛΑΖΙΑ ΛΙΜΝΗ 

ΣΤΙΣ ΚΟΡΥΦΕΣ ΤΩΝ ΔΕΝΤΡΩΝ  -

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΑ ΑΚΡΑΤΑ 

ΣΤΗΝ ΟΡΕΙΝΗ ΛΙΜΝΗ ΤΣΙΒΛΟΥ

του Αργύρη Καραβούλια

Το ταξίδι παραμένει πάντοτε η ίδια αδήριτη ανάγκη να προεκτείνεις τα όρια σου, να πας ένα βήμα πιο πέρα από τον γνωστό και οικείο σου χώρο και αυτό το βήμα να παρασύρει και την σκέψη σου, να συμπαρασύρει την οπτική σου και την αντίληψη.

 

 

 

Στην ουσία το ταξίδι είναι η ψυχική μας τάση για εξέλιξη όπως προσλαμβάνεται αυτή στη φυσική πραγματικότητα, ο φυσικός κόσμος υπάρχει περιμένοντας να τον ταξιδέψουμε και να μετεξελιχθούμε μαζί του… 

 

Εν αρχήν ην… το ύδωρ

Από το υγρό στοιχείο αναδεύεται η πρωταρχική μας μνήμη, ήταν εκείνο το πρώτο μας κολύμπι κατά την εννεάμηνη παραμονή μας στην υγρή μήτρα  μέχρι την ανάδυσή μας στο φως για να συνεχίσουμε κατόπιν απτόητοι τα μακροβούτια στην μεγάλη μήτρα του κόσμου.

Μέχρι και το τέλος του φυσικού μας σώματος το υγρό στοιχείο με τις πολλές του μορφές (θάλασσες, ωκεανοί, λίμνες, ποτάμια…), περιμένει την επιστροφή μας, δεχθήκαμε την κλήση του ύδατος και έκτοτε μεταφέρουμε την ομορφιά της απεραντοσύνης του εντός μας…

Το νερό είναι το άγνωστο όπως κυλάει στο ασυνείδητο και σκεπάζει με τον αφρό του την επιφάνεια των πραγμάτων αφήνοντας μας μόνο με μια γλυκιά γαλάζια ανάμνηση.

Το όρος και το… «άνω θρώσκω»

Τουναντίον, το βουνό παραμένει το ασάλευτο κομμάτι γνώσης όπως το προσλαμβάνει το συνειδητό εγώ, είναι η επιτομή της ανηφορικής πορείας του πνεύματος μέχρι την κατάκτηση της πιο ψηλής κορυφής, στο βουνό πατάς γερά στα πόδια σου με βλέμμα σταθερό και την προσοχή σου ακλόνητη, αν θες να μην βρεθείς χαμένος στις χαράδρες της άγνοιας και της λήθης…

Στα όρη σε καλεί το γνωστικό μέρος του συνειδητού, σε καλεί η ζωή σου για να πάρει το μάθημα της δράσης μέσα από το άνοιγμα των οριζόντων, κάθε καινούργιο ανέβασμα και νέες προ-οπτικές, κάθε βήμα στην ανωφέρεια της πορείας προς τον ουρανό του πνεύματος και ένα ακόμα αγνάντεμα στο άπλετο φως, κάθε εξερεύνηση στην κορυφή και μια ακόμα προ-έκταση του κόσμου.

Τσιβλού – Το ορεινό ύδωρ

Αυτό το ταξίδι, το εις άνω, είναι και το ταξίδι στην πανέμορφη λίμνη Τσιβλού, ένα υπέροχο υδάτινο τοπίο, στην μαγευτική οροσειρά του Χελμού, ένα τοπίο βγαλμένο από τις σελίδες κάποιου άγνωστου, στους πολλούς, και παράξενου παραμυθιού. 

Ακράτα, η νύμφη του αέναου Κράθη

Για να φτάσεις στην λίμνη Τσιβλού, θα ξεκινήσεις από την γραφική πολίχνη της Ακράτας, τον παραθάλασιο οικισμό με την πλούσια ιστορική και πολιτισμική παράδοση όπως αυτή καταγράφεται μέσα στους αιώνες.

Μια γλώσσα ξηράς που νωχελικά βγαίνει από το υδάτινο στόμα του Πατραϊκού κόλπου, από τον βορρά υψώνεται αγέρωχη στον ουρανό η επιβλητική και ευθυτενής οροσειρά του Χελμού, στα ανατολικά  η Ακράτα αγκαλιάζει την θάλασσα χαρίζοντας την θαλερή της αύρα στην ενδοχώρα της, γλυκό ακρωτήρι που του χάρισε το όνομα ο ποταμός Κράθης, από τις αρχαίες πηγές του χρόνου διατρέχει την κοίτη του μύθου μέχρι τις εκβολές της αιωνιότητας.

Νοτιοανατολικά της Ακράτας βρίσκονται τα ερείπια της Αρχαίας Αιγείρας με το φημισμένο αρχαίο θέατρο καθώς επίσης και τα ίχνη της αρχαίας πόλης Αιγές που καταστράφηκε γύρω στο 281 π.Χ. Στα περίχωρα της Ακράτας είναι κτισμένη η μεταβυζαντινή Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδας, σε έναν ιδιαίτερα γοητευτικό τόπο, ενώ 20 χιλιόμετρα από την πόλη ο επισκέπτης συναντά τη Σελιάνα, όπου έχουν εντοπισθεί τα ίχνη της αρχαίας Φελλόης, την οποία αναφέρει στα Αχαϊκά του ο Παυσανίας.

Ο Κράθης πηγάζει από το Χελμό. Μια από τις πολλές πηγές του είναι τα ιερά «Ύδατα Στυγός», τα καταχθόνια νερά που κανείς δεν μπορούσε να εξευμενίσει, ούτε καν οι θεοί. Εδώ έδιναν τους όρκους τους, στην πύλη του Άδη απ΄όπου εκχέονταν στο φως του κόσμου τα απόκοσμα αυτά νερά για να συνεχίσουν να διαβρέχουν με την απόκοσμη υφή τους την επικράτεια του επιστητού.

«Εξ΄ Ερέβους άξοντα κύνα στυγερού Αίδαο, ουκ αν υπεξέφυγε Στυγός ύδατα αιπά ρέεθρα», αναφέρει ο μέγιστος Όμηρος στην Ιλιάδα, ενώ ο Ησίοδος στην Θεογονία του μιλώντας για την Στύγα την ονομάζει «η δη σφεων προφερεστάτη εστίν απασέων…», την αποκαλεί δηλαδή την πλέον έξοχη απ΄όλες (τις κόρες του Ωκεανού και της Τηθύος).

Στα Ύδατα της Στυγός η Θέτιδα εμβάπτυνσε τον γιο της Αχιλλέα για να τον κάνει άτρωτο και αθάνατο, κρατώντας τον από τη φτέρνα.

Φεύγοντας από την κοσμογονική μας μ-ηθολογία, άλλες πηγές του Κράθη βρίσκονται μέσα στο μεγάλο δάσος της Ζαρούχλας, που καλύπτει χιλιάδες στρέμματα με Έλατα και Μαυρόπευκα. Συνεχίζοντας να κυλάει ο Κράθης πιο χαμηλά, συγκεντρώνει άφθονα νερά παίρνοντας την φύση κανονικού ποταμού.

Ο  κατακλυσμός της Τσιβλού

Λίμνη Τσιβλού, ένα πανέμορφο ειδυλλιακό τοπίο ανάμεσα σε δάση πεύκης και ελάτου, βελανιδιάς και πουρναριού, ένα τοπίο που βρέχεται από το πράσινο και και τις αμέτρητες αντανακλάσεις του.

Η λίμνη βρίσκεται σε υψόμετρο 750 περίπου μέτρων, 11 χιλιόμετρα πριν τη Ζαρούχλα, το ορεινό κεφαλοχώρι της διαδρομής. Η γέννηση της λίμνης Τσιβλού είναι συνδεδεμένη με βίαια γεωλογικά φαινόμενα που έλαβαν χώρα το 1913 και 1914.

Το 1913 συνέβη μια μεγάλη κατολίσθηση όπου τεράστιοι όγκοι χωμάτων κάλυψαν την κοίτη του ποταμού Κράθη, αφανίζοντας το γραφικό χωριό της Συλίβαινας και καταπλακώνοντας ένα μέρος από το γειτονικό οικισμό του Τσιβλού (από όπου πήρε και το όνομά της η λίμνη).

Το Μάρτιο του 1913, τα έντονα γεωλογικά φαινόμενα έγιναν διαρκή και έντονα.

Οι κάτοικοι της Συλίβαινας πήραν την απόφαση να εγκαταλείψουν το χωριό. Την Κυριακή 24 Μαρτίου 1913 έγινε μια τεράστια κατολίσθηση όπου ολόκληρη η πλαγιά του βουνού κύλησε, μέσα σε ελάχιστα λεπτά, από τα 1650μ στα 600μ διανύοντας διαδρομή μήκους πέντε χιλιομέτρων και πλάτους 1000μ. Τα χώματα κατέληξαν στο βάθος της κοιλάδας του Κράθη, στο σημείο που ήταν ο οικισμός του Τσιβλού.

Ο όγκος των χωμάτων της κατολίσθησης έφραξε τόσο τον Κράθη όσο και τον παραπόταμό του. Δημιουργήθηκε έτσι ένα φυσικό «φράγμα» και άρχισαν να σχηματίζονται δύο λίμνες: από τη μία μεριά συγκεντρώθηκαν τα νερά του Κράθη, δημιουργώντας τη Λίμνη του Κράθη και από την άλλη τα νερά του παραπόταμού του, δημιουργώντας τη Λίμνη του Τσιβλού. Τα νερά της Λίμνης του Τσιβλού άρχισαν να ανεβαίνουν και σιγά - σιγά κατέκλυσαν αρκετά σπίτια και την εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας.

Η Συλίβαινα σβήστηκε από το χάρτη. Αν κοιτάξει κανείς από ψηλά στο σημείο όπου υπήρχε το χωριό, θα δει ότι λείπει ένα μεγάλο τμήμα από το βουνό,αυτό γιατί οι απότομες κλίσεις και το σαθρό έδαφος δεν άφησαν μέχρι σήμερα τη βλάστηση να αναπτυχθεί και να χαθούν τα ίχνη της παρουσίας του χωριού. Αρκετοί κάτοικοι της Συλίβαινας εγκαταστάθηκαν στο μέρος που μέχρι τότε διαχείμαζαν, κοντά στην Ακράτα, στο φερώνυμο χωριό Συλίβαινα.

Η λίμνη δημιουργήθηκε από τα νερά που συγκεντρώθηκαν πίσω από τους όγκους των χωμάτων καθώς παρασύρονταν άναρχα. Παρότι είναι φυσική λίμνη, εν τούτοις μοιάζει περισσότερο με εκείνες τις τεχνητές λίμνες που προήλθαν από ανθρώπινα φράγματα. Είναι επίσης μια πολύ νεαρή λίμνη, αφού δεν έχει συμπληρώσει ακόμη έναν αιώνα ζωής, κάτι που στον γεωλογικό χρόνο την κάνει να μετράει τα πρώτα της δευτερόλεπτα αφότου είδε το πρώτο φως της ζωής.

Το αρχικό βάθος της λίμνης έφτανε τα 77μ και, παρά τις προσχώσεις και την αυξομείωση της στάθμης ανάλογα με τη χρονιά, ο Τσιβλός παραμένει και σήμερα μια ιδιαίτερα βαθιά λίμνη με απότομες όχθες. Τα νερά της τροφοδοτούνται από τουλάχιστον δύο πηγές που υπάρχουν κάτω από την επιφάνεια και τρία ρέματα που έρχονται από τα γύρω δάση. Υπάρχουν υπόγειες εκροές προς τον Κράθη σε τουλάχιστον δύο σημεία.

Η ακριβής γεωγραφική θέση της λίμνης είναι 38ο04΄56΄΄Β 11ο14΄56΄΄Α.

 

Το οικοτοπίο της λίμνης

Η έκταση της λίμνης είναι περίπου 83 στρέμματα και η ακτογραμμή της 1.800μ. Ωστόσο η έκταση και η ακτογραμμή συνεχώς αυξομειώνονται, καθώς η στάθμη της λίμνης ανεβοκατεβαίνει ανάλογα με την εποχή και το ύψος των βροχοπτώσεων κάθε χρονιά.

Μερικές χρονιές την άνοιξη, η στάθμη είναι πολύ υψηλή ενώ κάποιες χρονιές που η στάθμη κατεβαίνει αρκετά μπορείς να διακρίνεις στον βυθό της τα ερείπια των σπιτιών του καταποντισμένου οικισμού.

Το εύρος των μεταβολών της στάθμης της λίμνης μπορεί να ξεπεράσει τα 10μ, δημιουργώντας μια χαρακτηριστική ζώνη χωρίς βλάστηση κατά μήκος της όχθης. Είναι η ζώνη που άλλοτε είναι πλημμυρισμένη, εμποδίζοντας την ανάπτυξη στεριανών φυτών και άλλοτε είναι στεγνή, αποτρέποντας και τα υδρόβια φυτά να αναπτυχθούν.

Η επιφάνεια της λεκάνης απορροής της είναι 80.000 τετραγ. μέτρα. Το μέσο ετήσιο ύψος βροχής της λεκάνης, 1345 χιλιοστά. Η ωφέλιμη χωρητικότητα εναποθήκευσης, είναι 550.000 κ.μ.

Όπως είπαμε και νωρίτερα αυτή η λίμνη είναι από τις νεαρότερες λίμνες της Ευρώπης. Απόρροια αυτού είναι πως δεν έχει ακόμη αναπτύξει πλούσια υδρόβια βλάστηση. Έχει μόνο μερικά καλάμια στα πιο ρηχά σημεία, ενώ επικρατεί ένα μόνο ιδιόμορφο υδρόφυτο το Myriophyllum spicatum που το βλέπουμε στο βυθό της λίμνης.

Στις παρυφές της λίμνης παρουσιάζονται και κάποια Ελόφυτα όπως το Πολυτρίχι, το Βούρλο και διάφορα αγριοκάλαμα.

Μέσα στα νερά της λίμνης εγκλωβίστηκαν κέφαλοι του γλυκού νερού που υπήρχαν στο ποτάμι οι οποίοι αποτελούν τα μόνα αυτόθονα ψάρια της λίμνης. Τα τελευταία είκοσι χρόνια με πρωτοβουλία κατοίκων της περιοχής, και χωρίς μελέτη, έχουν εισαχθεί κυπρίνοι, κουνουπόψαρα, μερικές πέστροφες και καραβίδες. Επίσης, θα βρούμε καβούρια, βατράχια, νεροχελώνες, νερόφιδα καθώς και ένα είδος μικρού μυδιού, στα βαθύτερα στρώματα της λίμνης.

Με το πέρασμα των χρόνων στα χώματα της κατολίσθησης άρχισαν να αναπτύσσονται δέντρα φτιάχνοντας ένα υπέροχο αρμονικό δάσος στην περιοχή, αποτελούμενο κυρίως μαυρόπευκα, έλατα και χαλέπια πεύκα. Λόγω του υψομέτρου της λίμνης συναντιούνται οι δύο διαφορετικές ζώνες δασικής βλάστησης: η πεδινή με το Χαλέπιο Πεύκο και η ορεινή με το Μαυρόπευκο.

Άλλα δέντρα που θα συναντήσουμε είναι βελανιδιές, κέδροι, πουρνάρια, ιτιές, πλατάνια ενώ στην χαμηλότερη βλάστηση επικρατούν οι φτέρες, ο κίστος, οι αφάνες, τα σπάρτα και οι κισσοί. Φυτρώνουν ακόμα κυκλάμινα και ορχιδέες, αναμώνες και πρίμουλες, βιόλες και θυμάρι.

Σημαντική στο δασικό περιβάλλον της περιοχής είναι και η παρουσία των πουλιών, ενώ λόγω της σχετικά μικρής υδρόβιας βλάστησης θα συναντήσουμε λίγα υδρόβια πτηνά.

Σημαντικότερα απ΄αυτά είναι η Αλκυόνη, χειμερινός ταξιδιώτης, θα την δούμε στην λίμνη από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Απρίλιο.

Επειδή η μυθογονία μας είναι η ζώσα πηγή της πραγματικότητας να θυμηθούμε πως η Αλκυόνη ήταν μία από τις πλειάδες, την απήγαγε ο Ποσειδώνας από τον οποίο απέκτησε την Αίθουσα, (εκ του αίθω, λάμπω, ίδια ρίζα με τον αιθέρα), τον Άνθαντα και τον Ύπερο. Ήταν κόρη του θεού των ανέμων Αιόλου και της Αιγιάλης. Άλλα υδρόβια πουλιά είναι ο Σταχτοσκοινιάς ο οποίος είναι ένας μεγαλόσωμος γκρίζος ερωδιός, το νανοβουτηχτήρι και η λευκοσουσουράδα.

Από τα πουλιά που ζουν στα δέντρα τα οποία φύονται στην περιοχή της Τσιβλούς θα δούμε τα κοτσύφια, τις κίσσες οι οποίες συμβάλλουν καίρια στην φύτευση δέντρων σε δάση λόγω της φύλαξης των καρπών σε διάφορα σημεία του εδάφους, θα δούμε κοκκινολαίμηδες και σπίνους, δρυοκολάπτες και βασιλίσκους.

 

Δραστηριότητες στη λίμνη 

Ασφαλώς η κύρια και πιο ξεχωριστή δραστηριότητα σ΄ αυτό το μαγικό αλπικό τοπίο, είναι η περιήγηση. Μπορείτε πεζοπορώντας στα μονοπάτια που διατρέχουν την γύρω περιοχή να επικοινωνήσετε με το πνεύμα του τόπου, να αγγίξετε την ανάσα του και να ενισχυθείτε ενεργειακά και φυσικά από την ενατένιση και μόνο του μαγευτικού τοπίου.

Ακονίστε την φυσιοδιφική σας πλευρά… εξερευνώντας την πλούσια χλωρίδα, αγγίξτε τα φυτά και τα δέντρα συνομιλώντας μαζί τους, ανακαλύψτε και ανα-γνωρίστε τους βοτανικούς μας θησαυρούς που η ελληνική φύση προσφέρει απλόχερα.

Οι λάτρεις των αθλημάτων, μπορείτε να περιηγηθείτε την λίμνη με κανώ, κωπηλατώντας στα πράσινα νερά της, και βέβαια δεν υπολείπονται και οι ποδηλατικές διαδρομές, διευρύνοντας ακόμα περισσότερο την αίσθηση του θαυμαστού.

Σίγουρα οι λάτρεις του ψαρέματος θα απολαύσετε την δραστηριότητα αυτή από τις όχθες της, ενώ οι κυνηγοί μπορείτε να κυνηγήσετε στα πέριξ εφόσον βρίσκονται σε κατάλληλη για κυνήγι περίοδο, και εννοείται με τίποτα να μην παραλείψετε να κολυμπήσετε στα ορεινά νερά της.

 

Πώς θα πάτε:

Μπορεί να φτάσει κανείς στον οικισμό και την λίμνη του Τσιβλού, μέσω δύο διαδρομών.

Α΄ ΔΙΑΔΡΟΜΗ. Από Κράθιο (Ακράτα) στην Παλαιά Εθνικό Οδό, έως Τσιβλό (Λίμνη), δρόμος επαρχιακός με συνεχόμενο ασφαλτοστρωμένο δρόμο 34 χλμ. Από Τσιβλό προς Άνω Ποταμιά, χωματόδρομος ικανοποιητικής βατότητας 2,3 χλμ.

Β΄ ΔΙΑΔΡΟΜΗ. Από Πλάτανο στην Παλαιά Εθνικό Οδό έως Καλαμιά άσφαλτος 3,8 χλμ. και από Καλαμιά προς Άνω Ποταμιά 14,2 χλμ. χωματόδρομος. Συνεχίζοντας σε 2,3 χλμ. συναντάμε τον Τσιβλό.

Εκδράμουμε στη φύση γιατί εκεί μας καλεί ο βαθύτερος πυρήνας μας που είναι το αρμονικό ΟΛΟΝ και που διαποτίζει και την δική μας ουσία. Στη φύση, μακριά από τις εγωτικές επιταγές της καθημερινότητάς μας, έχουμε την ευκαιρία να εναρμονίσουμε τον εαυτό μας με την ολότητα, να ευθυγραμμιστούμε με την ζωή και την αλήθειά της, σπάζοντας το κέλυφος της επίφασης που το γεννάνε οι νόρμες και οι όποιες κανονικότητες.

Ειδικά σήμερα που οι νέες κανονικότητες και οι μεγάλες επανεκκινήσεις των παγκοσμιοποιητών, είναι πιο σκοταδιστικές από ποτέ, σήμερα που το ψέμα του παραλογισμού κινδυνεύει να θάψει την αλήθεια του αυταπόδεικτου, είναι αδήριτος ανάγκη να βρεθούμε γυμνοί από τις προκαταλήψεις μας στην φύση, να κολυμπήσουμε στα πηγαία νάματά της.

Να βγάλουμε ρίζες στην γη και να υψώσουμε τα κλαδιά μας στον ουρανό, να συνομιλήσουμε με τα πουλιά και τα ζώα, είναι η ουσιαστική οδός για να επαναφέρουμε το Είναι μας στην υγεία και στην αρμονία, να ατενίσουμε την αιωνιότητα από την ακτή του παρόντος.

Η λίμνη Τσιβλού, αυτό το μικρό κομμάτι γης που αντικατοπρίζει σύμπασα την αναβλύζουσα ύλη από την αρχική της κοιτίδα, μας περιμένει με ανοιχτή την υδάτινη και καταπράσινη αγκαλιά της να μας εκμυστηρευτεί τα μικρά μυστικά της, αυτά που θα μας δώσουν τις απαντήσεις στα μεγάλα ερωτηματικά της ζωής. Z

 

 Οι φωτογραφίες του άρθρου στη λίμνη Τσιβλού © 2021 Αργύρης Καραβούλιας