Η ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ
ΚΑΙ Η ΤΕΧΝΗΤΗ ΤΗΣ ΦΩΤΙΣΗ
γράφει ο Αργύρης Καραβούλιας
✍Στον κόσμο των επιστημών τα πράγματα τείνουν να γίνονται τόσο συναρπαστικά που θαρρείς πως τα πάντα ακτινοβολούν την ιδέα μιας τελειότητας που όσο περισσότερο γίνεται ακατανόητη τόσο περισσότερο παγιδεύει το θύμα της στη φωλιά της, στην τεχνητή... και τεχνολογική φωλιά της.
Οι άνθρωποι τους τελευταίους αιώνες έδωσαν τιτάνιες μάχες να εξέλθουν από μεσαίωνες σκοταδισμού και άγνοιας, αγώνες για να γίνουν τα αγαθά της γνώσης και της παιδείας πάγκοινα, θέλησαν μανιασμένα να πλησιάσουν τον σκοπό της εξέλιξης αγγίζοντας γνωστικές περιοχές που ο τρόπος επέμβασης εκεί καταλήγει εν πολλοίς να γίνεται ένα πολύ βολικό μέσο αρπαγής κάθε γνώσης, κάθε ουσίας.
 |
Το «Ρομπότ – Υπηρέτης» του Φίλωνα |
Από το πρώτο ρομπότ, την αυτόματη θεραπαίνιδα του Φίλωνος του Βυζαντίου (3ος αι. π.Χ.), μέχρι την απλή αθροιστική μηχανή που στα 1642 είχε δημιουργήσει ο Πασκάλ, από την θεωρία ελέγχου και την κυβερνητική του Βήνερ στα 1948 μέχρι την μηχανή του Τιούρινγκ στα 1950, το μεταξύ διάστημα φωτίζονταν από ένα αμυδρό φως ικανοποίησης μιας προαγωγής σκέψης που από μόνη της έδινε την αίσθηση πως συντελεί στην ευμάρεια του ανθρώπου αφού ως υποκείμενο στον κόσμο που κλήθηκε να δημιουργήσει ήταν πάντοτε αυτός που καθόριζε τις συντεταγμένες των δράσεών του και των συνεπειών τους.
(Φίλων ο «Βυζάντιος», επίσης γνωστός ως «Φίλων ο Μηχανικός». Υπήρξε σπουδαίος μαθηματικός και μηχανικός, ο οποίος έζησε κατά το δεύτερο μισό του του 3ου αιώνα π.Χ. Ανάμεσα στις πολλές εφευρέσεις του, ήταν ένα ανθρωπόμορφο ρομπότ, που εκτελούσε χρέη υπηρέτη. Το ρομπότ κρατούσε μια κανάτα κρασιού στο δεξί του χέρι προκειμένου ο επισκέπτης να τοποθετεί ένα κύπελλο στην παλάμη του αριστερού του χεριού με αποτέλεσμα να χύνεται το κρασί και στη συνέχεια το νερό αν ήταν επιθυμητό. Το ρομπότ ήταν αποτέλεσμα μιας πολύπλοκης κατασκευής από δεξαμενές, σωλήνες, σωλήνες αέρα και στριφογυριστών ελατηρίων τα οποία αλληλεπιδρούν με τις αλλαγές του βάρους και την πίεση του αέρα. Το αποτέλεσμα αυτού του περίπλοκου σχεδίου ήταν το «Ρομπότ – Υπηρέτης» του Φίλωνα.)
 | |
  |
 |
| Άλαν Τούρινγκ |
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%86%CE%BB%CE%B1%CE%BD_%CE%A4%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%BD%CE%B3
Ο Άλαν Μάθισον Τούρινγκ ή Τιούρινγκ(Alan Matheson Turing, 23 Ιουνίου 1912 – 7 Ιουνίου 1954) ήταν Άγγλος μαθηματικός, καθηγητής της λογικής, κρυπτογράφος και θεωρητικός βιολόγος. Θεωρείται ο «πατέρας της επιστήμης υπολογιστών», χάρη στην πολύ μεγάλη συνεισφορά του στο γνωστικό πεδίο της θεωρίας υπολογισμού κατά τη δεκαετία του 1930, αλλά και της τεχνητής νοημοσύνης, χάρη στο λεγόμενο τεστ Τούρινγκ, την οποία πρότεινε το 1950: έναν τρόπο για να διαπιστωθεί πειραματικά αν μία μηχανή έχει αυθεντικές γνωστικές ικανότητες και μπορεί να σκεφτεί.
Έκτοτε θα αναλάμβανε το βασίλειο της ποσότητας σε παράλληλη τροχιά αυτού της ταχύτητας να διαμορφώσει το πλαίσιο των κινήσεων του μυαλού, να φέρει εις πέρας τον καταλυτικό θρίαμβο μιας ευφυίας που όσο περισσότερο εξελισσόταν έξω και γύρω από τον άνθρωπο τόσο λιγότερο θα την απασχολούσε ο άνθρωπος, ως ακριβώς η πυξίδα εκείνη του απόλυτου που προσανατολίζεται στον θεϊκό της προορισμό.
Για τον Νεύτωνα, ευτυχώς ακόμα στην εποχή του υπήρχαν φυσικά αίτια της πτώσης των μήλων στο έδαφος, η υπολογιστική ισχύς του μυαλού του ήταν συνάρτηση του εκλαμβανόμενου φωτός, δηλαδή η έμπνευση, αυτή η αδιόρατη παρουσία μιας απρόσιτης πνοής η οποία μπορεί και εκφέρει στον κόσμο μας πρωτόφαντα δημιουργήματα, δεν ήταν απούσα από την επιστημονική σκέψη και την ανάλυσή της.
Με τα λόγια του Νεύτωνα: «Κρατώ το θέμα διαρκώς στο νου μου, μέχρι που το αρχικό απαύγασμα, βήμα-βήμα, ανάβει για να γίνει ένα λαμπερό δυνατό φως». (Από την αλληλογραφία του με τον μαθηματικό Roger Cotes), σε μια εποχή που ακόμα η νοημοσύνη είχε το προνόμιο να είναι φυσική, δηλαδή «αφελής» στην εκκίνησή της, αφού ακόμα δεν υπήρχαν τεχνητά μήλα με τεχνητές βαρύτητες στο βιοτεχνικό πεδίο των τεχνητών ενσαρκώσεων.
Στον Ηράκλειτο που γνώριζε το «Η φύσις κρύπτεσθαι φιλεί», φάνταζε αδιανόητο να δει πίσω από αυτό το «κρύπτεσθαι», αφού ήταν η ίδια η υπέρβαση της γνώσης του που τον οδήγησε να γνωρίσει το τι «φιλεί» η φύσις.
Για τον προχωρημένο επιστήμονα της σημερινής τεχνοβαρβαρότητας, οι ισορροπίες είναι διαφορετικές.
Ασφαλώς αυτός δεν πληρώνεται από την φύση όπως ο Ηράκλειτος για να φέρει εις πέρας το δικό του επιστημονικό έργο. Εδώ, η φύση φαντάζει σαν η απειλή εκείνη που αν δεν την παγιδεύσει στο κελί μιας τεχνοκρατικής εξομοίωσης εν μέσω απειράριθμων τεχνολογικών εκπυρσοκροτήσεων, δύναται αυτή η ξένη προς στιγμήν φύση να επέμβει απρόοπτα και να απογυμνωθεί από το τεχνητό της φόρεμα.
Να αποδειχθεί δηλαδή για άλλη μια φορά πως ο βασιλιά παραείναι γυμνός, για να παραμένει ντυμένος εικονικά και τεχνητά.
Στις τεχνητές συνθήκες που η νοημοσύνη εκτρέπεται του ανθρώπινου, η δημιουργικότητα παύει να είναι η στιγμή της αιωνιότητας που συμπαρασύρει το υπερπέραν του νου στην διαύγεια της αντίληψης, η ποίηση και κατά συνέπεια το βίωμα του αυθεντικού δεν εστιάζονται στο εσωτερικό τους αποτύπωμα που είναι ανάλογο με το αποτύπωμα του φωτός στα τοπία του ονείρου.
Εδώ όλα συναινούν σε μια απαίσθηση της ζωής, το νόημα της νόησης με την διακριτή του γοητεία να ελίσσεται παράλληλα με την γαλαξιακή σπείρα, μπορεί να εγκιβωτιστεί στο bit μιας υπερμηχανής που θα αποκωδικοποιεί την έλικα του τεχνητού DNA στην επίπεδη επιφάνεια ενός virtual υποανθρωπισμού.
Οι Εξτροπιανοί, όπως ονομάστηκαν οι ευέλπιδες οπαδοί μιας μετανθρώπινης υπερπραγματικότητας, επιστήμονες όπως ο Χανς Μόραβετς ή ο Μαξ Μορ ευαγγελίζονται μια επέκταση χωρίς όρια και μια μετανθρώπινη αυτομεταμόρφωση, όπου γενετική, βιονική και κυβερνητική
θα αλληλοσυμπληρώνονται για να δώσουν το δικό τους μυστικό "θάμβος"...
Εκείνο το μεθυστικό θάμπωμα στον γυάλινο θόλο του τεχνητού ουρανού όπου τεχνητές μνήμες θα ανακινούν τεχνητά παρελθόντα σε ένα σταθερά κολλημένο στον χρόνο μέλλον…
Άλλωστε αυτό είναι που επιθυμούν οι επιστημονικές έρευνες της νέας τεχνονόησης, την πλήρη κατάργηση της ανθρώπινης φυσιολογίας που θα αντικατασταθεί στο σύνολό της από μια μηχανική οντότητα που δεν θα έχει ανάγκη συναισθημάτων… -αυτά θα παραμείνουν η απατηλή ανάμνηση ευφυών μηχανών που θα βαδίζουν σε εικονικούς ορίζοντες απαγγέλοντας το μέλλον στο μελαγχολικό άγγιγμα ενός software ηλιοβασιλέματος-, δεν θα την ενδιαφέρει η κοινωνικότητα όπως την γνωρίσαμε, ξεκινώντας από τους transhumans για να οδηγηθούμε στους posthumans, εκείνες τις ευφυείς μηχανές με την τέλεια συνείδηση και το τέλειο πεπρωμένο.
Είναι βέβαιο πως ο λόγος που οι άνθρωποι ονειρεύονται πρωτότυπες και μεγαλοφυείς μηχανές, είναι επειδή έχουν παρασυρθεί στο απόλυτο κενό μέσα από τη δική τους μη πρωτοτυπία, είναι επειδή αρέσκονται στην απουσία πρωτοτυπίας αφού μπορούν να την έχουν καθ’ ολοκληρίαν και να την απολαμβάνουν μέσω μηχανών. Οι μηχανές αυτές προσφέρουν το θέαμα της σκέψης, δηλαδή το αντεστραμμένο είδωλό της μέσα στη σκέψη του θεάματος, εξορκίζουν την νοημοσύνη στην μαγική τεχνολογία αφού η φυσική παρουσία της νοημοσύνης καθιστά επικίνδυνη τη μαγική της φύση.
 |
| Jean Baudrillard |
«Η τεχνητή νοημοσύνη είναι κάτι χωρίς νοημοσύνη επειδή είναι κάτι χωρίς τέχνασμα. Το πραγματικό τέχνασμα είναι το τέχνασμα του σώματος μέσα στο πάθος, το τέχνασμα του σημείου μέσα στη σαγήνη, το τέχνασμα της αμφιθυμίας μέσα στις χειρονομίες, το τέχνασμα της ελλειπτικότητας μέσα στη γλώσσα, το τέχνασμα της μάσκας πάνω στο πρόσωπο, το τέχνασμα του γνωρίσματος που αλλοιώνει το νόημα…» αναφέρει ο Ζαν Μποντριγιάρ, εστιάζοντας μέσα από τις δικές του διαφάνειες ακριβώς στο σημείο απουσίας νοημοσύνης στην τεχνητή φύση.
Γιατί η Νοημοσύνη από τότε που την εκλάβαμε ως Τεχνητή έπαψε να είναι νοημοσύνη, η εποχή από τότε που την εκλάβαμε ως Ψηφιακή έπαψε να είναι εποχή, η πραγματικότητα από τότε που την μετατρέψαμε σε εικονική έπαψε να είναι πραγματικότητα.
Έγινε η πλαστή εικόνα μιας επίπλαστης πραγματικότητας, ο άνθρωπος από ένα έμψυχο ον γεμάτο από τον ιδρώτα του σύμπαντος, από μια αθάνατη πορεία μιας θνητής παρένθεσης, μετατράπηκε σε παγωμένη κουκίδα μιας ψυχρής οθόνης, πλέον θα διακατέχεται από το ανυπόφορο αίσθημα της συνεχούς υπενθύμισης της απουσίας του.
Δεν χωρά αμφιβολία πως με την επικράτηση της Τεχνητής Νοημοσύνης θα έχουμε πλήρως περιέλθει στο βαθμό μηδέν της Νοημοσύνης, εκείνης της αντιληπτής αίσθησης του σκοπού του υπάρχειν, ενώ διάνοια, συναίσθημα και πνεύμα θα κάνουν την έξοδο τους εξαχνώμενα από το σπήλαιο του Πλάτωνα. Z
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Τεχνητή νοημοσύνη
Μια σύγχρονη προσέγγιση
Εκδόσεις Κλειδάριθμος
Westfall Richard Samuel
Η ζωή του Ισαάκ Νεύτωνα
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Η ζωή του Ισαάκ Νεύτωνα
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Marvin Minsky
Η Κοινωνία της Νόησης
Εκδόσεις Κάτοπτρο
Η Κοινωνία της Νόησης
Εκδόσεις Κάτοπτρο
Jean Baudrillard
Η Διαφάνεια του κακού
Δοκίμιο πάνω στα ακραία φαινόμενα
ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ
Η Διαφάνεια του κακού
Δοκίμιο πάνω στα ακραία φαινόμενα
Εκδόσεις Εξάντας
ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ