ΜΟΡΦΕΣ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΗΜΕΡΑ - ΑΙΤΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ
ΠΟΛΥΤΡΟΠΗ
ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΤΟ ΜΟΥΛΚΙ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
γράφει
ο Αργύρης Καραβούλιας
Δημοσιογράφος
– Συγγραφέας
Όταν
το τοπικό αντηχεί στο παγκόσμιο
 |
Mήνυμα για τον τερματισμό της βίας με τις συνακόλουθες δράσεις γι΄ αυτό, εξέπεμψε το Μούλκι Κορινθίας το Σάββατο 17 Σεπτεμβρίου 2022, σε μία εκδήλωση σημαίνουσας βαρύτητας, που οδήγησε όλους όσοι την παρακολούθησαν σε νέα μονοπάτια κατανόησης της βίας και των ποικίλων διαστάσεών της.
Με πολλαπλές αναγνώσεις του φαινομένου, με ειδικούς και σημαίνοντες ομιλητές που κατηύθυναν το κοινό σε ουσιαστικά διδάγματα, με οδηγό την τέχνη και την καίρια επιδραστικότητά της, η εκδήλωση στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία.
.jpg)
Η εκδήλωση ήταν αφιερωμένη στην μνήμη του Θεόδωρου Γιαμπουράνη, που δολοφονήθηκε τον Μάρτιο του 2000, και ήταν ο εμπνευστής και δημιουργός της εταιρίας ΕΛΕΝΗ ΓΙΑΜΠΟΥΡΑΝΗ ΚΑΙ ΣΙΑ ΟΕ με τον διακριτικό τίτλο ΆΡΙΣΤΟΝ Α.
Την διοργάνωση είχε η καλλιτεχνική ομάδα Μεταμόρφωση, σε συνεργασία με το Τσεχικό Κέντρο Αθήνας και τη Σχολή κινηματογράφου και τηλεόρασης της Πράγας (FAMU).
.jpg)
Το Τσεχικό Κέντρο
Αθήνας ενδυναμώνει την παρουσία της Τσεχίας στην Ελλάδα με στόχο
να εμβαθύνει το ενδιαφέρον του ελληνικού κοινού για την κεντροευρωπαϊκή αυτή
χώρα. Προωθεί ότι καλύτερο έχει να επιδείξει ο τσεχικός πολιτισμός σε όλη την
ελληνική επικράτεια, υποστηρίζει κοινά διμερή πρότζεκτ και συνεργάζεται στα
πλαίσια των κοινών πολιτιστικών προγραμμάτων ώστε να παρουσιάσει την Τσεχική
Δημοκρατία ως σύγχρονη και δυναμική χώρα με μακρά πολιτιστική παράδοση και
μεγάλες δημιουργικές δυνατότητες.
Η Σχολή Κινηματογράφου και Τηλεόρασης της Ακαδημίας Παραστατικών Τεχνών της Πράγας (FAMU) είναι μία από τις τρεις σχολές της Ακαδημίας Παραστατικών Τεχνών της Πράγας (DAMU, FAMU, HAMU) και η πέμπτη παλαιότερη σχολή κινηματογράφου στην Ευρώπη.
Σημαντικός σταθμός στην ιστορία του FAMU είναι οι αρχές της δεκαετίας του 1960 όταν χρησίμευσε ως θερμοκοιτίδα για νέους καλλιτέχνες που στη συνέχεια έγιναν διάσημοι ως το Τσεχοσλοβακικό Νέο Κύμα. Ήταν η μεγαλύτερη συνεισφορά στον κινηματογράφο μέχρι τότε και αποτέλεσε την αρχή για την διάνοιξη ενός δρόμου όπου ο Τσέχικος Κινηματογράφος θα προκαλούσε παγκόσμιο ενδιαφέρον και θα κέρδιζε διακρίσεις και βραβεία. Το FAMU είναι επίσης θεσμικό μέλος της Ένωσης για τον Κινηματογράφο και την Οπτικοακουστική Εκπαίδευση.
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Πελοποννήσου και του Ομίλου για την UNESCO Χίου, Οινουσσών και Ψαρρών.
Με γενικότερο θέμα τις μορφές
επιθετικότητας και εγκληματικότητας σήμερα και ερευνώντας διεισδυτικά τις αιτίες
και συνέπειες του φαινομένου το κύριο βάρος δόθηκε στον σχολικό εκφοβισμό,
στα προσβλητικά σχόλια που στην σημερινή κοινωνία έχουν λάβει επιδημικές
διαστάσεις καθώς και στην αύξηση των κρουσμάτων βίας, εντοπίζοντας και
αναζητώντας λύσεις για την αποτροπή αυτών των φαινομένων.
Σε μια μαγευτική τοποθεσία,
υψίπεδο άπλετης θεάσεως φυσικών και πνευματικών οριζόντων, «ουρανόθεν πεδίον»
μιας ονειρικής τοπογραφίας, στον ανοιχτό χώρο του “συσκευαστηρίου Γιαμπουράνη”,
πλήθος προσκεκλημένων συντονίστηκε με τον χώρο και τον χρόνο για να αποκομίσει
αλήθειες, να απολαύσει τέχνη, να εντοπίσει την ουσία σε πλείστα βασικά προβλήματα
που μας απασχολούν όλους και όλοι επιζητούμε την συρρίκνωσή τους.
Η Καλλιτεχνική Ομάδα Μεταμόρφωση υποδέχτηκε το κοινό της με ένα ιδιαίτερο γλυκό παραγωγής της εταιρίας ΕΛΕΝΗ ΓΙΑΜΠΟΥΡΑΝΗ ΚΑΙ ΣΙΑ ΟΕ με τον διακριτικό τίτλο «ΑΡΙΣΤΟΝ Α» ως ένα θερμό ευχαριστώ για την ανταπόκριση του. Το γλυκό που φέρει τον διακριτικό τίτλο «ΤΟ ΣΤΑΦΥΛΙ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΟΥ –GRAPE RESPECT», είναι το σταφύλι δώρο του θεού Διόνυσου στον κόσμο, που ένωσε την διττή φύση του ανθρώπου, και γεφύρωσε την θνητότητα με την θεότητα.
Στην αποκόμιση του μηνύματος της εκδήλωσης συνέβαλλαν πρωτίστως οι εκλεκτοί καλεσμένοι της Μεταμόρφωσης, οι οποίοι με τις τοποθετήσεις τους δεν έμειναν μόνο στη ρηχή ανάγνωση των φαινομένων βίας, αλλά ιχνηλάτησαν την διαδρομή τους, ανέλυσαν την κοινωνική τους διάσταση, έσκαψαν στον ανθρώπινο ψυχισμό αναζητώντας το πρόπλασμά τους, γρατζούνισαν ευαίσθητες χορδές κοιτάζοντας πέρα από την επιφάνεια, τράβηξαν την αυλαία του φαίνεσθαι για να συνομιλήσουν με το Είναι, για να απομείνει στο τέλος η γυμνή αλήθεια χωρίς συμβιβασμούς και επίχρυσες μετριότητες.
Η δύναμη του σεβασμού
μπορεί να νικήσει την βία
Από την πλευρά της Καλλιτεχνικής Ομάδας Μεταμόρφωση για την οποία είναι τιμή η συνδιοργάνωση με αξιόλογους συνεργάτες και συνοδοιπόρους, ο πολλαπλός σκοπός της εκδήλωσης αποσκοπούσε κυρίως στο: «Να συμβάλει στην ενημέρωση των πολιτών για το πολύ ευαίσθητο θέμα της βίας, να αναζητήσει τις αιτίες κάθε μορφής βίαιης και κακοποιητικής συμπεριφοράς των ανθρώπων, να αναφερθεί στον τρόπο με τον οποίο οι νόμοι και η πολιτική αντιμετωπίζουν φαινόμενα όπως βία, έγκλημα και κακοποιητική συμπεριφορά, να τονίσει την καταλυτική δύναμη που έχει η έννοια του Σεβασμού στη ζωή μας και να διαδώσει την τεράστια αξία του μέσω της Παιδείας, να τονίσει τη σημασία της καλλιέργειας μέσω της Τέχνης και να συμβάλει θετικά στο κοινωνικό τοπίο θέτοντας στους υπεύθυνους και τις δικές της προτάσεις».
Ένα τόσο σοβαρό και επίκαιρο ζήτημα δεν μπορεί να έχει μία μόνο ανάγνωση, δεν αποτελεί πρόβλημα μιας μερίδας της κοινωνίας χωρίς να αγγίζει κάποια άλλη, όλους μάς απασχολεί και αγγίζει το ίδιο και για αυτό μόνο μια ολιστική και ολόπλευρη θέαση μπορεί να αποτελέσει την αρχή, αν όχι για την εξάλειψή του, τουλάχιστον για την πρόληψή του και την κλιμακωτή μείωσή του.
Πριν την έναρξη των
εισηγήσεων, ο χώρος μετετράπη σε μυητικό μονοπάτι προβάλλοντας εξαίσια δείγματα
του κινηματογράφου που έβλεπαν την βία μέσα από την ενδοσκοπική ματιά της
τέχνης, που έδωσαν με τους ήρωες και τις ηρωίδες των ταινιών ένα ακόμα κλειδί
για να ανοίξουμε περισσότερο την πόρτα του μυαλού μας και να διώξουμε
οριστικά τις σκέψεις και τα συναισθήματα βίας που γεννούν τις πράξεις και την
πρακτική της βίας.
Τον συντονισμό και την παρουσίαση της εκδήλωσης είχε ο δημοσιογράφος, ιστορικός και συγγραφέας κ. Θεοδόσης Κοντόζογλου, ο οποίος διάνθισε την όλη εκδήλωση με ποιητικές παρεμβάσεις, προσθέτοντας μια ακόμα ποιοτική νότα στην υπέροχη αυτή βραδιά.
Από πλευράς επίσημων καλεσμένων πρώτη μίλησε η Lucie Kuligová, Διευθύντρια Τσεχικού Κέντρου Αθήνας, εκπρόσωπος της Πρεσβείας της Τσεχικής Δημοκρατίας στην Ελλάδα η οποία τόνισε τον ρόλο της τέχνης στην ζωή μας, στο πως συντελεί οι άνθρωποι να γνωρίσουν ο ένας τον άλλο πιο βαθιά συμβάλλοντας στην περαιτέρω αρμονική συνύπαρξη.
Ιδιαίτερα συμβολική σημασία είχε η προσφορά στην κ. Kuligová από την πλευρά της Μεταμόρφωσης, ενός καλαθιού με φυσικά αγαθά από την περιοχή, όλα ποιοτικά και χωρίς χημικά και φυτοφάρμακα, ακριβώς όπως η πρώτη προσφορά των καρπών της γης έγινε στον άνθρωπο από την θεά Δήμητρα αποτελώντας τον θεμέλιο λίθο του ανθρώπινου πολιτισμού.
Η τέχνη εναντίον της βίας
Ακολούθησαν οι προβολές τεσσάρων τσέχικων ταινιών μικρού μήκους που έδωσαν με το ιδιαίτερο καλλιτεχνικό τους στίγμα την δική τους διάσταση επάνω στην βία, προβλημάτισαν με τις επιλογές που καλούνταν να πάρουν οι ήρωές τους και άφησαν σε όλους όσοι τις παρακολούθησαν ακόμα εντονότερο το αίσθημα της ανεύρεσης τρόπων, για την αποβολή της βίας από την καθημερινότητά μας.
Οι ταινίες που προβλήθηκαν ήταν:
Atlantis, 2003 (2017), σε σκηνοθεσία του Michal Blaško και με βασικό της θέμα την μετανάστευση για την αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής, την επακόλουθη κλειστοφοβική αντιμετώπιση της ζωής, τη βία κατά των γυναικών και το εμπόριο λευκής σαρκός. Η ταινία μέσα από την γλώσσα του σκληρού ρεαλισμού κατέδειξε τα αδιέξοδα που γεννάνε οι καταστάσεις βίας, το πως ο άνθρωπος καταντά έρμαιο των ορμέμφυτων του αποκομμένος από τον ορθό λόγο και πως εν τέλει καταλήγει ο ίδιος θύμα της βίας που γεννάει.
White room (2021) σε σκηνοθεσία του Jakub Jirásek, προβεβλημένου μουσικού και σκηνοθέτη της Τσεχίας, με βασικό της θέμα την βία που υφιστάμεθα από τη κάθε μορφή εξουσίας καθώς και τις επιπτώσεις της ψυχολογικής βίας. «Όταν είσαι δυνατός πληγώνεσαι περισσότερο» αναφέρει σε ένα πλάνο ο πρωταγωνιστής, μια φράση που εισδύει στα άδυτα της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης.
The Little One (2017) σε σκηνοθεσία της Diana Cam Van Nguyen, με θέμα τον εκφοβισμό που υφίστανται πληθυσμιακές μειονότητες εντός άλλης χώρας, τον ρατσισμό που γίνεται αφορμή για την γέννηση του μίσους καθώς και τις επικείμενες δυσκολίες ένταξης στην κοινωνία. Η μικρή Βιετναμέζα ηρωίδα της ταινίας, στέκεται ανάμεσα σε δύο χώρες, ανάμεσα σε δύο γενιές, ανάμεσα στην παιδική αθωότητα και στην ενήλικη καχυποψία, οι αγωνίες της και τα παιδικά της όνειρα αναμειγνύονται με τις βίαιες εικόνες ενός επίπεδου κόσμου.
Fundamentals of Art (2021) σε σκηνοθεσία των Leo Bruges και David Payne με θέμα τις προκαταλήψεις που υφίστανται οι μαθητές στο σχολείο, το bulling εκ μέρους των παιδιών αλλά και των δασκάλων που στοιχειώνει το όνειρο για ένα καλύτερο αύριο, χτισμένο στους πυλώνες της γνώσης και του σεβασμού.
Σε αυτές τις προκαταλήψεις και σε αυτό το bulling σκοντάφτει και η μικρή Νάταλι που ενώ στην ψυχή της ανθίζει το όνειρο της τέχνης, στο σχολείο της αναγκάζεται να το θάψει. Εκεί η βία που ενσταλάζει στην παιδική ψυχή η εκπαιδευτική εξουσία την αναγκάζει αντί των δικών της ονείρων, να ακολουθήσει τους εφιάλτες του δασκάλου της. Μέχρι που αποφασίζει να κάνει την δική της επανάσταση.
Μετά το πέρας των τσέχικων ταινιών προβλήθηκαν δύο ελληνικές, επίσης μικρού μήκους, οι ταινίες «Θέλω να γίνω» της Κωνσταντίνας Γιαμπουράνη και «Το όραμα του Θοδωράκη» του Θόδωρου Μαραγκού.
Η ταινία «Θέλω να γίνω» (2010) σε σκηνοθεσία της Κωνσταντίνας Γιαμπουράνη εστίασε στην διαφορετικότητα και στις μορφές βίας που δέχεται στο σχολικό περιβάλλον.
Ο μαθητής-ήρωας της ταινίας ο οποίος λόγω της ιδιαιτερότητάς του, άτομο με σύνδρομο Άσπεργκερ, αναγιγνώσκει πιο βαθιά τα συναισθήματα των ανθρώπων, δεν υποκύπτει στις όποιες απαιτήσεις του περιβάλλοντος θέλοντας να ακολουθήσει τον δικό του δρόμο.
Στην ερώτηση μαθήματος για το ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τις επιλογές μας για το επαγγελματικό μας μέλλον, ο εν λόγω μαθητής, χωρίς να ενδίδει στην ψυχολογία του κοπαδιού βάσει της οποίας όλη η υπόλοιπη τάξη αντιγράφει την απάντηση, με οδηγό την δική του ευαισθησία και τις δικές του ψυχικές ποιότητες δίνει την προσωπική του απάντηση που ανοίγει τον δικό του δρόμο στο μέλλον, στον οποίο χωρούν η τέχνη, η αλήθεια, η ομορφιά.
Τον επίλογο των προβολών έγραψε η ταινία του Θόδωρου Μαραγκού «Το όραμα του Θοδωράκη» (2019), μια κατ΄ εξοχήν αυτοβιογραφική ματιά στα τεκταινόμενα και στα κακώς κείμενα της ελληνικής πραγματικότητας.
Μέσα από την παιδική ματιά του μικρού Θοδωράκη, η ταινία αγγίζει γνωστές και άγνωστες πτυχές της ελληνικής καθημερινότητας, μάς ταξιδεύει στα όνειρα και στους εφιάλτες μιας γενιάς που είδε τα χρυσά της όνειρα να μετατρέπονται σε φρούδες ελπίδες, που αντιμετώπισε τον εμπαιγμό και την κοροϊδία από την εξουσία όταν θέλησε να φτιάξει την κοινωνία με όπλα την γνώση, τον σεβασμό, την αρετή και το ήθος.Διατρέχει τον χρόνο και τον χώρο της Ελλάδας καυτηριάζοντας και σατιρίζοντας, μάς δείχνει σε άπλετη θεά τις χαίνουσες και πυορροούσες πληγές του ελληνικού κράτους χωρίς κανένα συμβιβασμό και τυπικότητες, άξιος πρεσβευτής της αληθινής τέχνης ο Θόδωρος Μαραγκός μας κομίζει την αλήθεια που καίει σαν φωτιά, και φωτίζει σαν ήλιος.
Με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο μας ανοίγει τα μάτια στα παρασκήνια της ιστορίας, μας φέρνει σαν άλλος Προμηθέας τα δώρα της γνώσης για να σβήσουμε από μέσα μας τις προκαταλήψεις και τα εγωτικά μας ψέματα, να αναδυθούμε στο καθάριο φως του γηγενούς πολιτισμού μας και μέσω αυτού να αναγεννηθούμε ξανά στον ελληνικό Λόγο, αντάξιοι απόγονοι των ηρώων προγόνων μας που φώτισαν με την φλόγα της ελευθερίας τον κόσμο.
Γνώση και ανάγνωση του φαινομένου της βίας
Μετά την προβολή των ταινιών σειρά είχαν οι ομιλίες των επίσημων προσκεκλημένων οι οποίοι, ο καθένας με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο, ανέγνωσαν όψεις της βίας και του εκφοβισμού, ανέλυσαν την διάσταση του φαινομένου στην σημερινή κοινωνία, επέκτειναν την οπτική μας για την κατανόηση της βίας και των εκφράσεων της και τέλος πρόσθεσαν και την δική τους πρόταση για την αντιμετώπιση και την εξάλειψη αυτών των φαινομένων.
Η Παρασκευή Μπρακούλια, ψυχολόγος και σύμβουλος ψυχικής υγείας, επικεντρώθηκε στο bulling που υφίστανται οι μικρές ηλικίες, αναφέρθηκε στο πως τα παιδιά αντιλαμβάνονται τις σχέσεις με τους ανθρώπους και τι σημαίνει για την ευαίσθητη παιδική ψυχή η λέξη βία, δίνοντας αξιοσημείωτες απαντήσεις.
Η ερώτησή της για το που πήγε η σοφία του ανθρώπου μέσα στον σημερινό βίαιο κόσμο είναι και η ερώτηση που επιζητά την απάντηση από τον καθένα μας ξεχωριστά.
Η Ιωάννα Φιλντίση, δικηγόρος και Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Νεμέας, μίλησε για την βία και τα πρόσωπά της στην οικογένεια, καθώς αναφέρθηκε και στα πολλά της πρόσωπα στον επαγγελματικό χώρο.
Ο Δημήτριος Παπαγεωργίου, δικηγόρος και Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Σικυωνίων, εστίασε στην βία ως κοινωνικό μέγεθος φανερώνοντάς μας τα τεράστια μεγέθη της και τις πολλές μορφές επιθετικότητας που καλούμαστε να υπομείνουμε στην ζωή μας. Αναλύοντας την γλώσσα των αριθμών και της στατιστικής ανέσυρε κάτω από το χαλί της επίσημης πραγματικότητας τα πολλά πρόσωπα της βίας, που πολλές φορές κρύβονται πίσω από αυτά θεσμοί και νόρμες, τύποι και κανόνες.Ο σεβασμός του άλλου και ο αυτοσεβασμός είναι οι πρώτιστοι παράγοντες για να μειώσουμε ως κοινωνία τα φαινόμενα βίας, ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο Θέμης Σουλαντίκας, ιατρός, δημοσιογράφος και μουσικός, είδε την βία από την νευρο-βιολογική της σκοπιά, ανέλυσε τον τρόπο που ο εγκέφαλος εγκλωβίζεται σε διάφορες μορφές βίας, το πως παγιώνονται στον άνθρωπο βίαια πρότυπα και πως ακολούθως τον μετατρέπουν σε άβουλο και παθητικό δέκτη καταστάσεων χωρίς ελεύθερη βούληση και προσωπική επιλογή.
Ο Θόδωρος Μαραγκός μιλώντας στο τέλος της εκδήλωσης και έπειτα από έναν διάλογο με το κοινό, έριξε την αυλαία αυτής της υπέροχης βραδιάς με την φράση «ο πολιτισμός είναι η δύναμή μας».
Επρόκειτο για μια ξεχωριστή εκδήλωση που συνέβαλλε απόλυτα στην περαιτέρω ευαισθητοποίηση για ένα τόσο σημαντικό πρόβλημα που είναι η βία.
Τα πάντα, ο αξιοπρεπέστατος χώρος, ο χρόνος που ήταν στην αμφιλύκη της προσμονής, η τέχνη μέσω της προβολής των εξαιρετικών ταινιών, το κοινό, οι καλεσμένοι με τις εξαιρετικές ομιλίες, η οργάνωση μέσω της διάχυτης ευγένειας που εξέπεμπε, όλα συνηγορούσαν στην στόχευση της βραδιάς που ήταν άπαντες να φύγουν με περισσότερες ψυχικές εμπειρίες, με διαυγέστερη εικόνα του οράματος για ένα καλύτερο κόσμο, θεμελιωμένο στον σεβασμό του συνανθρώπου, λουσμένο στο φως της ομορφιάς και της γνώσης. Ζ
