ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΑΚΗ ΔΙΕΘΝΗΣ - Internationale Situationniste - Η ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΑΚΗ ΔΙΕΘΝΗΣ - Internationale Situationniste - Η ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

 ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΑΚΗ ΔΙΕΘΝΗΣ - 

Internationale Situationniste

Η Πολεμική της Σκέψης

 του Αργύρη Καραβούλια

                       

Η ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΜΙΖΕΡΙΑΣ ΚΥΡΙΑΡΧΗΣΕ

Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΗΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ ΕΞΟΥΣΙΑΖΕΙ...

✍Αν ο διαφωτισμός ήταν το κίνημα εκείνο του Λόγου που με την χρησιμοποίηση των εργαλείων του νου προσπάθησε να αποκολλήσει τον άνθρωπο από τον στενό ορίζοντα της άγνοιας - που στην εποχή του 17^ου και 18^ου  αιώνα φαίνονταν ασφυκτικά να τον εναγκαλίζει -, οι Καταστασιακοί ήταν εκείνοι που μας χάρισαν μέσω της υψιπετούς φύσης της ανθρώπινης σκέψης τα εργαλεία της κριτικής τους, ξεκίνησαν από όλους τους δρόμους προς έναν σκοπό, αυτόν της απορρύθμισης της πραγματικότητας με κύρια όπλα την τέχνη, την φιλοσοφία και τα κοινωνικά κινήματα.

Δεν μπορείς να μιλήσεις για την Καταστασιακή Διεθνή αν δεν αναφερθείς στα ριζοσπαστικά κινήματα, κινήματα της τέχνης και της πολιτικής που θέλησαν να αποτινάξουν τον ασφυκτικό κλοιό της συντηρητικής κοινωνίας,  να αποδεσμεύσουν την τέχνη από τους κάθε λογής προαγωγούς της, να δώσουν στον άνθρωπο μια νέα ιδέα, αυτής της ελευθερίας, απαλλαγμένοι από ηθικές συμβατικότητες, από την εμπορευματοποίηση και τις επιταγές της αστικής νεοφιλελεύθερης κουλτούρας που μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο θεσμοθετούσε τα κεκτημένα της.

Σημείο αναφοράς στον ριζοσπαστισμό της τέχνης του 20^ου αιώνα αποτελεί ασφαλώς το DADA, μια συμμορία ανταρτών της τέχνης με προεξέχουσες φυσιογνωμίες αυτών των Τριστάν Τζαρά και Μαρσέλ Ντυσάν, μια ομάδα ανατρεπτικών καλλιτεχνών που εφορμούνταν από το όραμα της κατάργησης της τέχνης, μιας τέχνης που αναμασούσε πλαστικές τροφές και πλάγιαζε με τους εκάστοτε ισχυρούς για την επικράτησή της.

Το Dada αποσυναρμολόγησε, σάστισε την καθώς πρέπει κοινωνία και αποσυντέθηκε στα εξ ων συνετέθη,  για να δώσει την σκυτάλη του στον σουρεαλισμό, συνεχίζοντας με το όραμα της πραγμάτωσης της τέχνης.

Οι Καταστασιακοί αυτό που θέλησαν ήταν το ξεπέρασμα της τέχνης.

Τα δύο αυτά ρεύματα δεν ήταν τα μόνα, ήταν κατά κάποιο τρόπο ορόσημα, έγιναν αισθητά παντού, αλλά ήταν και μια σειρά άλλων, συνεχιστών του οράματος για  μια τέχνη καινούργια σε ένα καινούργιο κόσμο. 

                           

Γκυ Ντεμπόρ, Μισέλ Μπερνστάιν και Άσκερ Γιόρν

 «Η κουλτούρα είναι το κέντρο του νοήματος,σε μια κοινωνία χωρίς νόημα».

Από την ομάδα COBRA που είχε κυρίως δράση στην Β. Ευρώπη(το όνομα έβγαινε από τα αρχικά των πόλεων Κοπεγχάγη, Βρυξέλλες, Άμστερνταμ) το Κίνημα για ένα Φαντασιακό Μπαουχάους που συγκροτήθηκε με έμφαση στην εφαρμογή της νέας πολεοδομίας, τον Λετρισμό, η ομάδα REFLEX, η Διεθνής των Πειραματιστών Καλλιτεχνών και μερικά άλλα υποκινήματα, θα φτάσουμε στους καταστασιακούς και στην ίδρυση της Καταστασιακής Διεθνούς, της International Situationniste.

Από παντού ξεχύνονταν η μυρωδιά μιας κοινωνίας σε αποσύνθεση, ένας κόσμος που διατηρούνταν με συντηρητικές ουσίες σε δοκιμαστικούς σωλήνες, οι καταστασιακοί ήταν οι χωρίς όρια επαναστάτες, οι χωρίς φραγμούς υποκινητές μιας νέας ρήξης, αυτού του παλιού κόσμου με τον νέο που τον εγκυμονούσαν σε κάθε τους βήμα.

Ήταν το 1957 στις 28 Ιουλίου στο σπίτι του Πιέρο Σιμόντο στο Κόζιο ντ’Αρόσα (Ιμπέρια) της Ιταλίας όπου μαζί με τον Γκιουζέπε –Πίνοτ –Γκαλίτσο, τον Άσκερ Γιόρν, την Έλενα Βερόνε, τον Βάλτερ Όλμο (εκπρόσωποι του Διεθνούς Κινήματος για ένα Φαντασιακό Μπαουχάους), οι Γκυ Ντεμπόρ και Μισέλ Μπερνστάιν,(σύντροφος του Ντεμπόρ) εκπρόσωποι της Λετριστικής Διεθνούς, καθώς και ο Ράλφ Ράμνεϋ από την Ψυχογεωγραφική Επιτροπή του Λονδίνου, καταλήγουν στην συγχώνευση των ομάδων αυτών στην Καταστασιακή Διεθνή.

Κόζιο ντ’ Αρόσα, Ιταλία 1957. Από αριστερά Γκαλίτσιο, Σιμόντο, Βερόνε, Μπερνστάιν, Ντεμπόρ, Γιόρν, Όλμο.  

Σε αυτή τη νέα διεθνή θα αναμιχθούν και άλλα κινήματα επαναστατικής τέχνης όπως οι γερμανοί SPUR(ίχνος), η ομάδα cobra με επικεφαλής τον Κόνσταντ, τον βέλγο καλλιτέχνη Βάλτερ Κορούν και αυτόνομοι όπως ο Ραούλ Βανεγκέμ ο οποίος θα γράψει μια σειρά 

καταπληκτικών βιβλίων.

 ο Ραούλ Βανεγκέμ 

Η ίδρυση του νέου αυτού κινήματος ανακοινώθηκε στο δελτίο potlatch, τεύχος 29, τον Νοέμβριο του 1957 το οποίο από όργανο της λετριστικής διεθνούς έκτοτε γίνεται ¨Δελτίο Πληροφόρησης της Καταστασιακής Διεθνούς¨.

 

«Όσο φτωχότερη είναι η 

καθημερινή ζωή,  

τόσο μεγαλώνει η έλξη του μη αυθεντικού».

Η διάδοση του υλικού τους θα συνεχιστεί στην πληρέστερη επιθεώρηση  Internationale Situationniste, το πρώτο τεύχος θα κάνει την εμφάνιση του τον Ιούνιο του 1958.

Με τη γέννηση του κινήματος θα ακολουθήσουν και οι μεγάλες αντιθέσεις εντός του από τα μέλη, κάτι που θα το ακολουθήσουν σαν πάγια τακτική, όπως επίσης και  την διαγραφή των μελών, θα διαγραφούν κατά καιρούς 45 από τα 70 μέλη της.

Η I.S. δεν επέδειξε καμία επιείκεια στην κριτική της κατά των δομών της κοινωνίας, καμία αναστολή ως προς την αποστολή της που την έβλεπαν σαν την αναγκαία συνέχεια των απελευθερωτών του ριζικού λόγου.

Έχοντας ως όπλα τους την εξτρεμιστική τέχνη, την κριτική της μαρξιστικής φιλοσοφίας έτσι όπως είχε εκφραστεί κυρίως από τον Λούκατς και τα αισθητικά ρεύματα των μετα-μαρξιστών της σχολής της Φρανκφούρτης, αλλά και τον ριζοσπαστισμό της συναισθηματικής απελευθέρωσης, θα στραφούν από την κριτική των όπλων των απελευθερωτικών κοινωνικών κινημάτων που παντού ευαγγελίζονταν την επανάσταση, στα όπλα της κριτικής, θα απορρίψουν κάθε συμβιβασμό με την υπάρχουσα γραφειοκρατική κουλτούρα.

Τον Μάιο του 1957 ο Γκυ Ντεμπόρ δημοσιεύει την "Έκθεση περί της κατασκευής καταστάσεων και των συνθηκών οργάνωσης και  δράσης της Διεθνούς Καταστασιακής τάσης", ένα προσχέδιο όλων όσων θα ακολουθούσαν.

Γκυ Ντεμπόρ

Το κείμενο κυκλοφόρησε σε ιταλική μετάφραση το 1958, ενώ τον Ιούνιο του 1957 είχε εμφανιστεί αραβική μετάφραση με πρόλογο του Άμπντελχαντ Κατίμπ.

Από την εξέγερση του Βερολίνου(1958), την εξέγερση της Πολωνίας(1955) και της Ουγγαρίας(1956), τον πόλεμο της Αλγερίας το 1954, οι Καταστασιακοί προσέβλεπαν σε μια γενικευμένη αυτοδιεύθυνση και στους κόλπους τους γρήγορα συσπειρώθηκαν δύο κυρίαρχες τάσεις, αυτών των politicos που έβλεπαν με ύπουλο μάτι την καλλιτεχνική δημιουργία μέσα στα παλιά πλαίσια της κοινωνίας γιατί οδηγεί σε απραξία και στην συνέχιση έτσι του φθίνοντος μοντέλου του καπιταλισμού  και αυτών των ριζοσπαστών καλλιτεχνών, των αισθητικών της θεωρίας, που διέβλεπαν στην αλλαγή μέσω της τέχνης τους.

Κονστάμπλ, Γκαλίτσο, Γιορν.

Στην Καταστασιακή Διεθνή, τέχνη και πολιτική δεν μπορούσαν να διαχωριστούν, η ρηξικέλευθη κριτική του κοινωνικού γίγνεσθαι και της εμπορευματικής ανταλλαγής των ιδεών στην κουλτούρα περνούσε μέσα από την βίωση του έργου τέχνης, δεμένου με την καθημερινή ζωή του καλλιτέχνη.

Δεν προτείνουν μια νέα ιδεολογία, αλλά την κατάργηση και απομυθοποίηση των υπαρχουσών ιδεολογιών, θέλουν να δώσουν μία κατά μέτωπο επίθεση στην οργάνωση των αυταπατών,  να συμβάλλουν στην εξέγερση του προλεταριάτου αποδεσμεύοντας από το φαντασιακό της κοινωνίας την υπάρχουσα χρήση των όρων εξέγερση και προλεταριάτο, από τις μαρξιστικές καταβολές τους δηλαδή και τις –μετά- παραφυάδες τους.

« Η αταξική κοινωνία βρήκε τους καλλιτέχνες της, 

Ζήτω η Καταστασιακή Διεθνής,»

Ήταν το κύριο μότο για μια σειρά ετών που θα συνταράξουν με την δράση τους και την ριζοσπαστική κριτική τους την κοινωνική οργάνωση.

May 68

Στόχος τους από την αρχή τα πανεπιστήμια και οι ναοί της σύγχρονης τέχνης, θα παρασύρουν στον αγώνα τους φοιτητές και εργάτες, καλλιτέχνες και μοναχικούς στοχαστές, αλλά και ρεύματα φιλοσοφίας και επιστήμης που θα προσπαθήσουν να τους αντιγράψουν χωρίς όμως την δική τους πολεμική, θα παντρέψουν την δράση του εργατικού κινήματος με την θεωρητική λύσσα των εξτρεμιστών διανοητών. 

Αυστηρά ελιτιστές ,έδωσαν ηχηρά ραπίσματα στα μέλη τους που ενέδιδαν στις σειρήνες της θεσμοθετημένης νόρμας.

la-riots-vermont-plaza-burning

"Οι ιδέες μας  βρίσκονται σε όλα τα κεφάλια’", οι Καταστατικοί θα παθιαστούν με την επαναστατική τέχνη, θα δουν τον άνθρωπο ως καλλιτέχνη που περιμένει να γεννηθεί μέσα στον καθένα, θα απαιτήσουν το έργο τέχνης  χωρίς τα μονοπωλιακά  καπρίτσια των ιδιοκτητών της τέχνης.

 

<<Κατ’ αρχήν πιστεύουμε ότι πρέπει να αλλάξουμε τον κόσμο. Θέλουμε την πλέον απελευθερωτική αλλαγή της κοινωνίας και της ζωής, στην οποία είμαστε εγκλωβισμένοι>> διακηρύττει ο Ντεμπόρ. 

Θα αποκαλύψουν τη γελοία και πολλάκις ύποπτη χρήση του όρου <<πρωτοπορία>>, θα εμμείνουν στην κατασκευή καταστάσεων, θα προκαλέσουν συνεχείς ρήξεις με τα καλλιτεχνικά περιβάλλοντα της εποχής τους, θα καταδικάσουν μια δια παντός τους τεχνοκριτικούς (σε μια γενική συνέλευση της Διεθνούς Ένωσης Τεχνοκριτικών στις Βρυξέλλες θα παραβιάσουν την είσοδο του Βέλγικού Μεγάρου Τύπου και θα σκορπίσουν προκηρύξεις στους χώρους της συνέλευσης και τους γύρω δρόμους) και θα αρνηθούν την εμπορευματική παραγωγή έργων.

 

Οι κριτικές τους και η ιχνηλάτηση τους όσον αφορά το κοινωνικό Γίγνεσθαι και το φαίνεσθαι αυτού του γίγνεσθαι, θα αποτελέσουν σημείο αναφοράς και ακόμη μέχρι σήμερα αποτελούν ακτινογραφία του κοινωνικοπολιτικού σκελετού της κοινωνίας.

"Ένα φάντασμα μεγαλώνει μέσα στον κόσμο: η Καταστασιακή Διεθνής. Το 1957-58 είναι η μεγαλύτερη καμπή του αιώνα όλων των λαών και όλων των εποχών. Φθάσαμε σ’ αυτό το σημείο: ο νέος άνθρωπος είναι εδώ! Η τέχνη είναι ζωή, η ζωή είναι τέχνη! Τα θύματα: Τζάκσον Πόλοκ, Βολς, Ντύλαν Τόμας, Νικολά ντε Σταέλ, Τζαίημς Ντην. Στην φύση δεν υπάρχει καθόλου τέχνη! Ιδού τα βασικά δεδομένα της τραγωδίας της τέχνης του 20^ου αιώνα: οι έμποροι τέχνης είναι κλέφτες, οι έμποροι χρωμάτων ληστές, οι ιστορικοί της τέχνης απατεώνες, οι αγοραστές αντικειμένων τέχνης ηλίθιοι, οι τεχνοκριτικοί δράστες σεξουαλικών εγκλημάτων, οι συλλέκτες διεστραμμένοι.

Η τέχνη είναι δράση, η τέχνη είναι θάνατος, η τέχνη είναι νεκρή, άρα η τέχνη είναι το να σκοτώνεις την τέχνη, η τέχνη είναι το να σκοτώνεις, η τέχνη σκοτώνει… Πετάξτε τις Βίβλους σας στην πυρά".

Οι δύο ακολουθίες δράσης της I.S. που είναι η "Ενιαία Πολεοδομία" και το «επαναστατικό μέτωπο της κουλτούρας» εδραιώνονται με τη διανομή του μανιφέστου Νέο Θέατρο Επιχειρήσεων στην Κουλτούρα.

«Αυτό που μένει να γίνει είναι μια επιστήμη των καταστάσεων που θα αντλήσει στοιχεία από την ψυχολογία, τη στατιστική, την πολεοδομία και την ηθική.» αναφέρει ο Γκυ Ντεμπόρ στο "Ουρλιαχτά για χάρη του Σαντ".

Θέλησαν να ξεκλειδώσουν την δημιουργικότητα από τα καλούπια που η αστική πολεοδομία εφάρμοζε στην δημιουργία των πόλεων, επινοώντας το derive(περιπλάνηση), που στόχευε στο βιαστικό πέρασμα από τις ποικίλες ατμόσφαιρες(ambiances) μιας πόλης. 

Τον όρο derive τον είχε χρησιμοποιήσει ο Ιβάν Στσεγκλώφ στο βιβλίο του "Συνταγές για μια καινούργια πολεοδομία", που το έγραψε το 1953 σε ηλικία 19 ετών. Το derive θα καλλιεργηθεί συστηματικά από τους Καταστασιακούς, θα εφαρμόσουν μια νέα τοπολογία στην υπάρχουσα γεωγραφία συνδυάζοντας την ψυχολογία με νέους συναισθηματικούς χάρτες των κατά τόπους περιοχών των πόλεων, αναδύοντας την παιγνιώδη φύση του ανθρώπου μέσω μιας πειραματικής συνεχώς εναλλασσόμενης συμπεριφοράς, απορρυθμίζοντας το σώμα από τους ρόλους που το θωρακίζουν.

« Η περιπλάνηση (στη ροή των πράξεων, με τις χειρονομίες, τις βόλτες, τις συναντήσεις της) είναι για την ολότητα ό,τι η (καλή) ψυχανάλυση για τη γλώσσα. Αφεθείτε στη ροή των λέξεων, λέει ο ψυχαναλυτής κι ο ίδιος ακούει μέχρι τη στιγμή που θα απορρίψει ή θα μετασχηματίσει (θα μπορούσαμε να πούμε να μεταστρέψει), μια λέξη, μια έκφραση ή έναν ορισμό. Η περιπλάνηση είναι μια τεχνική και σχεδόν ένας τρόπος θεραπείας. Αλλά, όπως ακριβώς η ψυχανάλυση από μόνη της σχεδόν πάντα  αντενδείκνυται, έτσι και η διαρκής περιπλάνηση είναι επικίνδυνη, στο μέτρο που το άτομο, έχοντας προχωρήσει υπερβολικά , δίχως προφυλάξεις, απειλείται να εκραγεί, να διαμελιστεί, να διασπαστεί, να αποσυντεθεί…» γράφει ο Ιβάν Στσεγκλώφ στην "Επιστολή από μακριά".

Άλλος όρος ζωτικής σημασίας για τους Καταστασιακούς ήταν η «εκτροπή – οικειοποίηση», θα το δούμε και ως "μεταστροφή" (detournement). Είναι η απόσπαση πράγματος, ιδέας, τεχνικής από το σύνολο που βρίσκεται και η χρησιμοποίησή του σε εντελώς διαφορετική βάση.

« Η αρχή της μεταστροφής, συνίσταται στο να στρέψουμε ενάντια στον εχθρό τα τεχνικά μέσα και τα όπλα που χρησιμοποιεί εναντίον μας» Ραούλ Βανεγκέμ.

Βασικά κείμενα του Σιτουασιονισμού θα αποτελέσουν η "Σιτουασιονιστική Διεθνής 1958 – 1969", "Η κοινωνία του θεάματος" του Γκυ Ντεμπόρ, "Η μιζέρια των φοιτητικών κύκλων" του Μουσταφά Καγιάτι, η "Πραγματεία του σαβουάρ βιβρ προς χρήση των νέων γενεών" του Ραούλ Βανεγκέμ και το "Λυσσασμένοι και Σιτουασιονιστές στο κίνημα των καταλήψεων".

Τα δύο από αυτά, "Η κοινωνία του θεάματος" του Ντεμπόρ και το "Πραγματεία του σαβουάρ…" του Ραούλ Βανεγκέμ, εκδοθέν στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Άκμων με τον τίτλο "Η επανάσταση της καθημερινής ζωής", θα γίνουν τα ευαγγέλια του Σιτουασιονισμού και θα εκδοθούν το 1967.

Συνέδριο των Καταστασιακών στο Γκέτεμποργκ στην Σουηδία το 1961

Η Κοινωνία του Θεάματος θα χαρακτηριστεί ως το απόλυτο βιβλίο, μια ιδιοφυής και μεγαλόπρεπη στιγμή της θεαματικής κριτικής, ένας μεγαλοφυής στοχασμός πάνω στην συγκρότηση της κοινωνικής οργάνωσης και της ψευδεπίγραφης όψης της.

 

«Το θέαμα είναι το κεφάλαιο σε ένα τέτοιο βαθμό συσσώρευσης 

ώστε να μετατρέπεται σε εικόνα».

«Εκείνο που κρύβεται πίσω από απ’ τις θεματικές αντιθέσεις 

είναι η ενότητα της αθλιότητας…».

Ο Γκυ Ντεμπόρ με τον Ραούλ Βανεγκέμ

Ο Ραούλ Βανεγκέμ που θα αποχωρήσει από την I.S. το 1970 θα κυκλοφορήσει το « Η επανάσταση της καθημερινής ζωής», θα στραφεί κυρίως στην τέχνη και στα όπλα της για να εκτροχιάσει το κοινωνικό μοντέλο της εποχής του.

« Η ποίηση βρίσκεται πάντοτε κάπου. Έτσι και παρατήσει την τέχνη, μπορούμε να δούμε καλύτερα πως προπάντων ζει στις χειρονομίες, σε ένα ύφος ζωής, στην αναζήτηση αυτού του ύφους. Αποδιωγμένη από παντού αυτή η ποίηση ανθεί παντού. Άγρια ποδοπατημένη, αναφαίνεται στη βία. Ευλογεί τις συγκρούσεις, παντρεύεται την εξέγερση, ζωογονεί τις μεγάλες κοινωνικές γιορτές προτού οι γραφειοκράτες της υποδείξουν για κατοικία την αγιογραφική κουλτούρα(...) Δεν υπάρχουν καλλιτέχνες γιατί όλοι είναι καλλιτέχνες. Το έργο τέχνης που μέλλεται να έρθει, λέγεται δόμηση μιας περιπαθούς ζωής». Ραούλ Βανεγκέμ 

Τα δύο αυτά βιβλία μαζί με εκείνα της ομάδας Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα της ομάδας των Κορνήλιου Καστοριάδη και Κλωντ Λεφόρ, θα γίνουν τα σήματα κατατεθέντα των αριστεριστών, μέχρι το βάπτισμα του πυρός που θα επακολουθήσει με το σκάνδαλο του Στρασβούργου και την μετέπειτα εξέγερση του Μάη του 1968 στο Παρίσι.

Ο Σανγκουινέτι με τον Ντεμπόρ

Περιγέλασαν όλα τα λόμπι της διανοουμενίστικης ελίτ, έσπειραν παντού τον τρόμο με τον πιο άγριο σαρκασμό και την πιο ακραία τακτική, κατέδειξαν με την μεγαλύτερη σαφήνεια τους τρόπους απεγκλωβισμού από την κουλτούρα του θεάματος, πάσχισαν για την ενοποίηση της ζωής, για την ρίψη του τμηματικού που κατατρώει την ζωή στα σκουπίδια, οι Καταστασιακοί θέλησαν την προσαρμογή των πιο υψηλών  ιδεών στα πιο μεγάλα πάθη.

Από την γέννησή τους ακόμα φλέρταραν με την πτώση τους, κι έτσι το 1972 θα επέλθει και επίσημα τέλος στην Καταστασιακή Διεθνή, για να συνεχίσουν  διάφορες ομάδες μετά-σιτουασιονιστών που βέβαια δεν είχαν καμία σχέση με τον αρχικό πυρήνα της ομάδας.

Το σίγουρο είναι πως θα μελετηθούν με την δέουσα σοβαρότητα από τις κυρίαρχες τάσεις της κουλτούρας, αλλά καλλιεργώντας τεχνηέντως έτσι το κλίμα για να κρατηθούν πάση θυσία στην αφάνεια.

Ενιαία πολεοδομία, πειραματική συμπεριφορά, υπερπολιτική προπαγάνδα, κατασκευή ατμοσφαιρών, δεν ήταν διανοητικές φόρμουλες για την διαιώνιση ενός κινήματος, ήταν η έκρηξη μιας ζωής που μέχρι τότε φυλάσσονταν στις νευρώσεις του σώματος και στην απώθηση του πάθους.

Από τότε η κοινωνία του θεάματος μπορεί να κοιμάται ήσυχη, η Καταστασιακή Διεθνής αποχώρησε. Z

Πρώτη δημοσίευση του άρθρου στο περιοδικό STRANGE, τεύχος 159.

                                         ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ   

LAROUSSE: Ο Αιώνας των Ανατροπών-Το Λεξικό των Κινημάτων Αμφισβήτησης στον 20ο αιώνα Εκδ. Οξύ

I.S.: Το ξεπέρασμα της Τέχνης,. Εκδ., ΄Ύψιλον           

ΓΚΥ ΝΤΕΜΠΟΡ: Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΟΥ ΘΕΑΜΑΤΟΣ  Εκδ. Ελεύθερος Τύπος

ΓΚΥ ΝΤΕΜΠΟΡ: ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΛΕΤΡΙΣΜΟΣ Εκδ. Ελεύθερος Τύπος

ΓΚΥ ΝΤΕΜΠΟΡ: ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Εκδ. Ελεύθερος τύπος

ΓΚΥ ΝΤΕΜΠΟΡ: ΣΧΟΛΙΑ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΟΥ ΘΕΑΜΑΤΟΣ Εκδ. Ελεύθερος Τύπος

ΓΚΥ ΝΤΕΜΠΟΡ: ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ Εκδ. Ελεύθερος Τύπος

ΡΑΟΥΛ ΒΑΝΕΓΚΕΜ: Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΖΩΗΣ Εκδ. Άκμων

ΡΑΟΥΛ ΒΑΝΕΓΚΕΜ: ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ Ή ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ Εκδ. Ελεύθερος Τύπος

ΡΑΟΥΛ ΒΑΝΕΓΚΕΜ: Η ΒΙΒΛΟΣ ΤΩΝ ΗΔΟΝΩΝ Εκδ. Ελεύθερος Τύπος

I.S.: ΤΟ ΑΛΗΘΙΝΟ ΣΧΙΣΜΑ ΣΤΗ ΔΙΕΘΝΗ Εκδ. Ελεύθερος Τύπος

ΑΣΚΕΡ ΓΙΟΡΝ: ΠΕΡΙ ΜΟΡΦΗΣ Εκδ. Νησίδες

ΚΕΝ ΝΑΜΠ: Η ΠΡΑΓΜΑΤΩΣΗ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ Εκδ. Ελεύθερος Τύπος

 

✅

Ηθική και στρατηγικές συμπεριφορές

γράφει ο Νίκος Λυγερός

Η στρατηγική δεν έχει ηθική, διότι είναι ένα εργαλείο και μόνο. Απλώς αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχει νοημοσύνη. Με άλλα λόγια μην περιμένεις τίποτα από τους άλλους, αν δεν μπορείς να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Το θέμα είναι να είσαι αξιόπιστος, διότι ξέρεις να διαχειριστείς δύσκολες καταστάσεις.

Δεν μας ενδιαφέρουν τα λόγια σου, αν δεν έχουν πρακτικό αντίκτυπο. Έτσι είναι ο άνθρωπος με την ανθρωπιά του, που δημιουργεί μια ανθρώπινη στρατηγική όταν θέλει όντως να βοηθήσει τους δικούς του και δεν το περιμένει από την ίδια του τη στρατηγική. Το πρέπον, λοιπόν, είναι να βάλεις εσύ το στοιχείο της ηθικής στη στρατηγική. Με αυτόν τον τρόπο λειτουργείς ορθολογικά και ελληνικά, αφού τότε είσαι στο πλαίσιο του Ελληνισμού.

Η ανθεκτικότητά σου μόνο θα σου επιτρέψει να κάνεις τη διαφορά και στις δύσκολες συνθήκες, ακόμα και όταν όλοι πιστεύουν ότι δεν γίνεται. Η πορεία του Ελληνισμού με την ελληνική ΑΟΖ είναι ξεκάθαρη και μιλούμε για 1,7 τρισεκατομμύρια ευρώ για την συνολική αξία των κοιτασμάτων. Η πορεία του Ελληνισμού με τον ελληνικό ζεόλιθο είναι και αυτή ξεκάθαρη και μιλούμε για 30 δισεκατομμύρια ευρώ. Είναι σημαντικό να έχουμε αυτά τα δεδομένα στο μυαλό μας για να καταλάβουμε ότι έχουμε προοπτικές για το μέλλον και πρέπει απλώς να λύσουμε τοπικά τα τωρινά προβλήματα. Κατά συνέπεια πρέπει να υποστηρίξουμε με σοβαρότητα κι όχι με χοντρά κόλπα που είναι κατανοητά από οποιονδήποτε ειδικό του θέματος. Η διαχείριση του θέματος δεν αφορά κάποιο κόμμα, αλλιώς θα ήταν εγκληματικό για την πατρίδα μας.Το θέμα είναι εθνικό και μόνο σε αυτό το πλαίσιο έχει νόημα για την υψηλή στρατηγική. 

Η στρατηγική θέλει τώρα αποφασιστικότητα και ορθολογισμό κι όχι κωλοτούμπες που αλλάζουν κάθε τόσο και λιγάκι. Η σταθερότητα κι η ανθεκτικότητα είναι παράμετροι που παίζουν σημαντικό ρόλο για μια πατρίδα που έχει διαχρονικά στοιχεία και ζει εδώ και αιώνες. 

Το πρόβλημα, λοιπόν, είναι κατά πόσο θέλουμε επί της ουσίας να είμαστε ενεργοί και να μην περιμένουμε παθητικά την επίλυση του προβλήματος. Σε εμάς ανήκει ο ρόλος της πρωτοβουλίας, αρκεί να θέλουμε να υλοποιήσουμε τη στρατηγική μας. Όσοι βλέπουν την Τουρκία ως απλό μέλος του ΝΑΤΟ, αναγκάζονται να παραδεχθούν ότι είναι πια επίσημα αναξιόπιστη. Και όσοι ήθελαν την Τουρκία στην Ευρωπαϊκή Ένωση για να μην έχουμε πια εντάσεις, βλέπουν τώρα ότι αυτή η προσέγγιση δεν είχε κανένα νόημα. Διότι πολύ απλά η Τουρκία είναι βαθιά ανατολίτικη και δεν θέλει να μοιραστεί τις αξίες της Ευρώπης. Με τις κινήσεις του Προέδρου της ακόμα και οι πιο ραγιάδες πρέπει ν’ αλλάξουν τις θέσεις τους. 

Η παράλογη συμπεριφορά της Τουρκίας δεν ξαφνιάζει βέβαια κανένα ειδικό αφού ακολουθεί τα ίδια νοητικά σχήματα:προκαλεί, καταπατά, παραβιάζει.

Αλλά όλα αυτά είναι πάντα για το φαίνεσθαι ειδικά όσον αφορά στην Ελλάδα και την Κύπρο διότι θέλει να δείξει ότι τουλάχιστον σε αυτές τις περιοχές κρατά τον έλεγχο τουλάχιστον φαινομενικά. Αυτό που την απασχολεί πραγματικά είναι η προγραμματισμένη γέννηση του Κουρδιστάν διότι οι επιπτώσεις της θα είναι όλο και πιο μεγάλες για όλη την περιοχή αλλά επίσης επειδή γίνεται αντιληπτό από όλους ότι η Τουρκία δεν διαθέτει τις δυνάμεις για ν’ αντισταθεί αποτελεσματικά στη δράση των Κούρδων που θέλουν να απελευθερωθούν από το βάρβαρο ζυγό της.

Παλαιότερα αν κάποιος έλεγε ότι η Τουρκία θα βγει από το ΝΑΤΟ, όλοι θα έλεγαν ότι είναι αδιανόητο στην χειρότερη περίπτωση και ουτοπικό στην καλύτερη. Ενώ τώρα αυτή η δήλωση ακόμα κι αν φαίνεται προφητική, είναι φυσιολογική. Η Τουρκία εκμεταλλεύεται εδώ και δεκαετίες το θεσμικό πλαίσιο του ΝΑΤΟ επειδή υπήρχαν ανοχές και συμφέροντα στη Μέση Ανατολή.

Αλλά ο πόλεμος στη Συρία έδειξε αυτά που δεν είχε καταφέρει να αποδείξει ο πόλεμος στο Ιράκ, δηλαδή το μέγεθος της αναξιοπιστίας της Τουρκίας. Διότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι πρόκειται για μια χώρα αντιδημοκρατική, δικτατορική με μια παράλογη νοσταλγία λόγω βαρβαρότητας και γενοκτονιών κατά των Αρμενίων, των Ασσυρίων και των Ελλήνων, αλλά και για έναν επικίνδυνο "σύμμαχο" που θέτει σε κίνδυνο με τις πράξεις του. Όμως το πιο σημαντικό για όσους πιστεύουν βέβαια είναι ότι η Κύπρος θα μπει στο ΝΑΤΟ για λόγους γεωστρατηγικούς, επειδή δεν θα υπάρχει πια το εμπόδιο της Τουρκίας. Μάλιστα αυτός είναι άλλος ένας τρόπος αφοπλισμού του θεσμού των εγγυητριών δυνάμεων που μας απασχολούν τόσες δεκαετίες αλλά και αποφυγής συμβιβασμού περί στρατιωτικών βάσεων και για τις παρούσες και για τις μελλοντικές.

Ποιος είναι ο λόγος των συζητήσεων με το κατοχικό καθεστώς, αφού όλοι βλέπουμε πια και οι πιο αφελείς ότι λειτουργεί όχι ως πρεσβεία της Τουρκίας, διότι αυτή δεν του δίνει αυτό το επίπεδο, αλλά ως επίσημο προξενείο; Οι συζητήσεις σε κοινοτικό επίπεδο δεν μπορούν να έχουν αποτελέσματα σε υψηλότερο. Επίσης αυτήν την περίοδο με τις θέσεις της Τουρκίας, ποιος μπορεί να περιμένει κάτι το θετικό. Στην πραγματικότητα πρόκειται για συζητήσεις χωρίς διαπραγματεύσεις. Το κατοχικό καθεστώς λειτουργεί αποκλειστικά στο πλαίσιο της τουρκικής προπαγάνδας και της επιτρέπει να μιλά για τον εαυτό της δίχως να μιλά η ίδια. Μόνο που τώρα όλοι έχουν καταλάβει ότι δεν είναι καν μια κλασική μαριονέτα, διότι η Τουρκία καλλιεργεί την ικανότητα του εγγαστρίμυθου και είναι η ίδια που μιλά από το στόμα του. Πότε λοιπόν θα εγκαταλείψουμε αυτή την προσέγγιση για ν' αρχίσουμε έναν αληθινό διάλογο σε διακρατικό επίπεδο αξιοποιώντας το Διεθνές Δίκαιο και τίποτα λιγότερο.

Η στρατηγική ήττα της Τουρκίας δεν είναι μόνο ότι δεν είναι πια ούτε το ίχνος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κι ότι σιγά σιγά έχασε σχεδόν όλες τις περιοχές που κατείχε στην Ευρώπη, αλλά ότι ετοιμάζεται με την πάροδο του χρόνου να χάσει την περιοχή του Κουρδιστάν. Διότι το να χάσει ευρωπαϊκές περιοχές, δεν ήταν ένα πρόβλημα ουσιαστικό αφού ποτέ δεν ένιωθε ευρωπαϊκή. Ενώ το Κουρδιστάν βρίσκεται στην ανατολή της, με άλλα λόγια σε μια περιοχή που την ενοχλεί λόγω της νοοτροπίας της. Επίσης πάντα θεωρούσε ότι από αυτή την πλευρά είχε στρατηγικό βάθος και γι’ αυτόν τον λόγο καταπατά τα ανθρώπινα δικαιώματα των κατοίκων που ήταν εκεί πριν από αυτή διότι είναι αυτόχθονες λαοί. Η μελέτη ενός χάρτη όπου βρίσκεται ο τουρκικός κόσμος κατά την Τουρκία, διαφωτίζει το όλο θέμα. Η Τουρκία δεν είχε προβλέψει τις επιπτώσεις του πολέμου στη Συρία και στο Ιράκ κι είχε επιλέξει βέβαια την πλευρά της τρομοκρατικής οργάνωσης Daesh. Βέβαια αυτή η πράξη της επιλογής των ηττημένων δεν είναι μια καινοτομία για την Τουρκία, αλλά παράδοση λόγω έλλειψης στρατηγικής σκέψης.

Όλο το παιχνίδι μεταξύ της Ρωσίας και της Τουρκίας δεν γίνεται κατανοητό αν εξετάζουμε μόνο τα δεδομένα του παρόντος και το θέμα του πυρηνικού σταθμού. Είναι σαν να κοιτάζουμε μόνο μια παρτίδα που ανήκει σ’ ένα αγώνα. Η Ρωσία με τον πόλεμο του 1877-1878 λόγω πανσλαβισμού και συμμαχίες με τη Ρουμανία, τη Σερβία και το Μαυροβούνιο έθεσε τα όρια της Τουρκίας στην Ευρώπη.

Μόνο που η τροποποίηση της Συνθήκης Αγίου Στεφάνου μέσω της Συνθήκης Βερολίνου, δεν είχε τα αποτελέσματα που επεδίωκε η Ρωσία. Η αντιπαράθεση μεταξύ των δύο χωρών είναι βέβαια ακόμα πιο βαθιά και μόνο όσοι δεν ξέρουν το ιστορικό υπόβαθρο, δεν τη βλέπουν. Μια μελέτη θα έδειχνε ότι τα ρώσικα τεχνάσματα και ο τουρκικός ραγιαδισμός είναι συμβατοί μόνο και μόνο επιφανειακά και πάνω σε αυτά παίζουν και οι δύο Πρόεδροι. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ακολουθούν οι λαοί.

Έχουμε δει ανάλογες προσεγγίσεις και στη Συνθήκη Καρς το 1921 λόγω ιδεολογίας που έγινε εις βάρος των Αρμενίων. Και εδώ υπάρχει στημένο παιχνίδι, μόνο που οι παίκτες δεν είναι αυτοί που παίζουν αλλά οι λαοί.

Όσοι δεν βλέπουν ότι ο Πρόεδρος της Ρωσίας έχει μια σοβιετική προσέγγιση για τη χώρα του, κάνουν ένα τεράστιο στρατηγικό λάθος. Όσοι πιστεύουν ότι είναι προστάτης της χριστιανικής πίστης είναι όντως αφελείς. Διότι δεν εξετάζουν την ιστορία με έξυπνο τρόπο. Για πολλούς Ρώσους η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης ήταν μια μεγάλη καταστροφή, διότι πολύ απλά δεν ήξεραν πια τι ήταν η Ρωσία χωρίς κομμουνισμό. Άρα η αρχή της ιστορίας τους είχε ως κοινό σημείο το επίσημο και το ιδεολογικό τέλος της ιστορίας. Γι’ αυτόν τον λόγο ακολουθούν τόσο εύκολα τον Πρόεδρο τους παρόλο που δεν είναι δημοκρατικός, άλλωστε τι σημαίνει η λέξη δημοκρατία όταν έχεις ζήσει μόνο στην Ένωση Σοβιετικής Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών;

Τι σημαίνει απεγκλωβισμός όταν έχεις το σύνδρομο της Στοκχόλμης σε σχέση με τη Ρωσία, αφού ήταν μια από τις 14 σκλαβωμένες χώρες; Μόνο οι βαλτικές χώρες κατάφεραν την απελευθέρωση τους, ενώ η Ουκρανία ακόμα το παλεύει. Έτσι η σοβιετική προσέγγιση παραμένει ζωντανή, επειδή επί της ουσίας, η Ρωσία δεν έχει βρει ακόμα τον εαυτό της. Και την ώρα της αναζήτησης, η νοσταλγία του παλιού συστήματος ανακουφίζει τις παλαιότερες γενιές. Γι’ αυτόν τον λόγο η Ρωσία δεν είναι ακόμα ούτε σταθερή ούτε αξιόπιστη. Δεν ξέρει ακόμα τι σημαίνει ο συνδυασμός της δημοκρατίας με την ελευθερία.

Η Τουρκία είναι μαζί με την τρομοκρατική οργάνωση Daesh και δυσκολεύεται να κρυφτεί πίσω από τα τυπικά της συμμαχίας. Η Τουρκία δεν πιστεύει στα ιδανικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης ούτε στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, διότι η ίδια δεν θέλει να δώσει κανένα δικαίωμα στους ανθρώπους που κατοικούν την περιοχή που ελέγχει. Έτσι όταν κατηγορεί την Γαλλία και γενικότερα την Ευρώπη και την Αμερική, επειδή απλώς ακούν τις διαμαρτυρίες των Κούρδων, απλώς βυθίζεται όλο και πιο βαθιά σ’ ένα σκοταδισμό που δεν αντέχει το φως. Την ενοχλεί που η Γαλλία καταδικάζει τις πράξεις γενοκτονίας που διαπράττει στη Συρία και ειδικά στο Αφρίν.

Την παρενοχλεί το γεγονός ότι οι Κούρδοι, οι Αμερικανοί και οι Γάλλοι έχουν ενωθεί για να σταματήσουν τη βάρβαρη πορεία της. Θα ήθελε η Τουρκία να είναι η κυρίαρχη δύναμη της περιοχής για να μπορεί να καταπατά τους Κούρδους ή οποιονδήποτε άλλο λαό που της αντιστέκεται χωρίς να έχει να υποστεί κάποιο κόστος. Όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Το γεγονός ότι δεν συμβαδίζει πια με τη στρατηγική του ΝΑΤΟ έχει γίνει κατανοητό σε όλους ακόμα και στους πιο ραγιάδες. Η απομάκρυνση από το πνεύμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι κι αυτή δεδομένη. Όμως το χειρότερο γι’ αυτήν είναι ότι έχει ήδη αποδεχθεί ότι είναι μόνο και μόνο μια περιφερειακή δύναμη δίχως καμία εμβέλεια. Και τώρα κανείς δεν την εμπιστεύεται, αφού η αναξιοπιστία της έχει ξεπεράσει κάθε ανεκτό όριο. 

Η Τουρκία δεν φαίνεται πια αλλά είναι μια βάρβαρη δικτατορία που μισεί την ελευθερία και τη δημοκρατία.Δεν έχουμε πια το δικαίωμα της αδιαφορίας. Δεν μπορούμε ν’ αφήσουμε την Τουρκία να διαπράττει εγκλήματα όχι μόνο κατά των Κούρδων, αλλά και κατά της Ανθρωπότητας, χωρίς να πάρουμε θέση και να προστατέψουμε τους αθώους. Ακόμα και τώρα μετά από δεκαετίες άρνησης, η Τουρκία δεν έχει αναγνωρίσει τη γενοκτονία των Αρμενίων, των Ασσυρίων και των Ελλήνων. Μάλιστα θεωρεί ότι έκανε το πρέπον για να προστατέψει την τουρκική ακεραιότητα, ενώ όλοι ξέρουμε πλέον ότι πρόκειται για μια απαράδεκτη και αβάσιμη δικαιολογία. Πρόκειται για μια βαρβαρότητα που πρέπει να καταδικαστεί επίσημα από την ίδια την Ανθρωπότητα. 

Ενώ η Τουρκία συνεχίζει να καταστρέφει πολιτιστικά αγαθά, μνημεία της Παγκόσμιας Κληρονομιάς και βέβαια να κατασπαράζει λαούς μόνο και μόνο για να επιβάλλει τις φρικτές της τοποθετήσεις. Μπορεί παλαιότερα οι περισσότεροι από εμάς να μην έζησαν τα γεγονότα και να θεωρούν ότι ανήκουν στο παρελθόν, που δεν πρέπει να σκαλίζουμε, αλλιώς θα ξύσουμε πληγές που δεν έχουν κλείσει. Αλλά τώρα είμαστε όλοι εδώ, είμαστε ενήμεροι και ξέρουμε ακριβώς ποια εγκλήματα διαπράττει. 

Αντί λοιπόν να κατηγορούμε τις δυνάμεις που δεν έκαναν τίποτα στο παρελθόν, για να προστατέψουν και υποστηρίξουν τους αθώους που έγιναν θύματα γενοκτονίας, θα ήταν καλό να αναρωτηθούμε ποια είναι η τωρινή ηθική των μαχητών του Δικαίου απέναντι στις φρικτές πράξεις της Τουρκίας και ποιο είναι το πρέπον να κάνουμε για τους σημερινούς αθώους.

Οι περισσότεροι Χριστιανοί έχουν την εντύπωση ότι όλοι οι Μουσουλμάνοι είναι ίδιοι. Όμως είναι ένα τεράστιο θρησκευτικό λάθος που έχει στρατηγικές επιπτώσεις. Αυτό το μείγμα δεν έχει νόημα σε βάθος χρόνου αλλά ούτε επί του παρόντος. Αν δεν βλέπουμε τις διαφορές μεταξύ σουνιτών και σιιτών πώς να καταλάβουμε τι σημαίνουν οι αιρετικοί ουαχαμπίτες.

Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητος ο διαχωρισμός όχι μεταξύ των παραδοσιακών διαφορών αλλά σε σχέση με τη δράση και τον σεβασμό προς τις άλλες θρησκείες. Δεν μπορούμε να αποδεκτούμε μια θρησκεία βαρβαρότητας που θέλει να εξοντώσει όλες τις άλλες επειδή θεωρεί ότι κατέχει τη μοναδική αλήθεια. Δεν μπορούμε να ακολουθήσουμε μια θρησκεία που δεν σέβεται τις γυναίκες. Και τη διαφορά τη βλέπουμε και με το Κουρδιστάν όπου οι γυναίκες είναι μαχητές στο ίδιο επίπεδο με τους άντρες σε όλες τις φάσεις της απελευθέρωση αυτού του λαού. Πώς θα μπορούσαμε λοιπόν να μη βλέπουμε τη διαφορά. 

Γι' αυτόν τον λόγο αυτό που έχει σημασία είναι ο σεβασμός προς αυτή τη διαφορά. Διότι πρέπει ν' αντιληφθούμε ότι υπάρχει πολιτισμικός πόλεμος εντός του μουσουλμανικού πλαισίου και πρέπει και εκεί να πάρουμε μια θέση δίκαια για να προστατέψουμε τους αθώους όποια και να είναι η θρησκεία τους. Αλλιώς δεν έχει νόημα να λέμε ότι ανήκουμε στην Ανθρωπότητα κι ότι πιστεύουμε. Διότι η αγάπη μας δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στους δικούς μας. Για τους Δίκαιους οι δικοί τους είναι όλη η Ανθρωπότητα κι όχι κάποια γειτονιά. Z