Ο «Άνθρωπος» σύμφωνα με την επιστημονική γνώση δεν αποτελεί μέρος ή συστατικό στοιχείο του Σύμπαντος. Ο «Άνθρωπος είναι το Σύμπαν». Για το λόγο αυτό περισσότερο αγαπώ και σκέφτομαι το «Σύμπαν-Άνθρωπο».
Είναι
ένας από τους πλέον δημοφιλείς επιστήμονες που με γνώμονα την αναζήτηση και την
έρευνα διαδίδει την γνώση χωρίς στερεότυπα και δόγματα, χωρίς αγκυλώσεις και
στεγανά.
Αποτελεί πρότυπο εμπνευσμένου επιστήμονα, με μια πλειάδα επιστημονικών ενδιαφερόντων και με τα έργα του έχει καταφέρει να αποκτήσουν η κοσμολογία και η αστροφυσική τεράστια απήχηση στο μεγάλο κοινό, αδιαλείπτως καταθέτει αυτούσια με συνέπεια και χωρίς «αυτολογοκρισία» την επιστημονική γνώση.
-Δεν έχω καμιά διάθεση να προσεγγίσω την Επιστήμη ποιητικά, και ποτέ δεν το κάνω.
Η κλασική επιστημονική πρακτική του δυτικού
πολιτισμού που διδασκόμαστε μέχρι σήμερα στα σχολεία μας, είχε και έχει ως
βασική αποστολή να διασφαλίσει στους
ανθρώπους των περιοχών στις οποίες
αναπτύχθηκε, μια στοιχειώδη ανθρώπινη επιβίωση, σε κοινωνικό, οικονομικό και
θεολογικό επίπεδο.
Ο πολιτισμός αυτός στηριζόμενος σε μια
ξεπερασμένη επιστημονική αντίληψη για το εννοιολογικό περιεχόμενο της έννοιας
«Ύλη», θεοποίησε το μέσον κατάκτησής της το «Χρήμα»,
μετατρεπόμενος από «Ανθρωποκεντρικός» σε «Νομισματοκεντρικός».
Αυτή
η μετάλλαξη της έννοιας του Πολιτισμού
στέρησε από τους ανθρώπους την
ικανότητα να αντιλαμβάνονται το
εσωτερικό νόημα των «ανθρώπινων αξιών» και την συμβολή τους στην ανάπτυξη αυτού
που ονομάζουμε «Ανθρώπινη Ευτυχία».
Έτσι, σε αυτόν τον απάνθρωπα δομημένο επιστημονικό και τεχνολογικό μεσαίωνα του
καταρρέοντος οικονομίστικου δυτικού πολιτισμού, απέμειναν οι καλλιτέχνες ,
ανάμεσά τους και οι ποιητές, να υπενθυμίζουν και να διαιωνίζουν έναν τρόπο
ανθρώπινης ύπαρξης εναρμονισμένο με την έννοια της ανθρώπινης «Εσωτερικής Ευτυχίας και Επάρκειας»
Ήταν οι ποιητές και οι φιλόσοφοι που αντιλαμβάνονταν, δυστυχώς
χωρίς πειραματικές αποδείξεις, την
πραγματική και μη αισθητή φύση του Ανθρώπου και την σχέση αυτής της Φύσης του με
συμπαντικές ιδιότητες έξω από την υλική εικόνα του Σύμπαντος
Στην δογματικά δομημένη, έως και σήμερα, οικονομίστικη δυτική πραγματικότητα, όλοι αγαπούσαν και
σέβονταν τους ποιητές, τους
χειροκροτούσαν τους τιμούσαν αλλά παρέμεναν υπόδουλοι της δικτατορίας της Ύλης.
Δυστυχώς η κοινωνία των ανθρώπων είχε
μετατραπεί, καλώς ή κακώς , σε μια
κοινωνία η οποία αποδεχόταν, καλώς ή κακώς, την φιλοσοφία του «άπιστου Θωμά»,
αρνούμενη να αποδεχθούν οτιδήποτε χωρίς πειραματική απόδειξη.
Το δημιουργηθέν δόγμα ήταν ότι: «Πραγματικό, άρα και αποδεκτό, ήταν μόνο ότι
μπορούσε να αποδειχθεί πειραματικά μέσω των κλασικών επιστημονικών πειραμάτων
και της κοινής ανθρώπινης λογικής όπως αυτή διαμορφωνόταν από την φυσιολογία
του ανθρώπου και των αισθήσεών του, και των δογμάτων που επέβαλε η μεγάλη
επιστημονική επανάσταση του 16ου -17ου αιώνα».
Το μεγάλο όμως δυστύχημα ήταν ότι με βάση όλα
τα προηγούμενα και προκειμένου να αναπτυχθεί το αίσθημα του «οικονομικού
κέρδους», η υλοκεντρικές αυτές πρακτικές δημιούργησαν κοινωνικά συστήματα
και παραχάραξαν θεολογικές και
φιλοσοφικές ιδέες με στόχο την μετατροπή του σαθρού απάνθρωπου οικονομικού
συστήματος, σε καθεστώς.
Έτσι δεν μας δίδαξαν ποτέ ότι το πολιτικό
σύστημα των δυτικών κοινωνιών δεν είναι η «Ελληνική Δημοκρατία» αλλά το Αγγλικό
σύστημα του «Res public»
(Κοινόχρηστά υλικά αγαθά) το οποίο ονομάζουμε σήμερα φιλοσοφία του «Δημόσιου
Συμφέροντος». Δεν μας δίδαξαν ότι η
Ελληνική Δημοκρατία δεν εξαντλείται στο πλαίσιο μιας μεθόδου εκλογής
αντιπροσώπων του Λαού, αλλά προϋπόθεση
της είναι η αξιακή κατάρτιση των πολιτών
που θα επιλέξουν τους άρχοντες.
Ένα βασικό εργαλείο δημιουργίας αυτών
των δογμάτων ήταν ο ανιστόρητος στόχος
των δυτικών εκπαιδευτικών συστημάτων.
Δίδασκαν ότι αν και στο Σύμπαν η διαρκής «Αλλαγή» και ο «Μετασχηματισμός» των πάντων αποτελεί μια
πειραματικά αποδεδειγμένη πραγματικότητα, στόχος των εκπαιδευτικών δομών έπρεπε
να είναι ο παραλογισμός της
«Σταθερότητας» και της «Διαιώνισης» κανόνων και δογμάτων, έστω και αν ήταν
πασίδηλο ότι κάθε τι γύρο μας αλλάζει με
αστραπιαία πλέον ταχύτητα .
Μετά όλα αυτά είναι φανερό ότι την «ψυχή του
ανθρώπου», μέσα στο πλαίσιο αυτού του καταρρέοντος δυτικού πολιτισμικού ρεύματος, την υπεράσπιζαν
ελάχιστοι άνθρωποι, χωρίς πειραματικές αποδείξεις, τους οποίους οι κοινωνίες
ονόμαζαν, ρομαντικούς, ποιητές, φιλόσοφους,
ονειροβάτες, μεταφυσικούς, ή θεολογίζοντες.
Ευτυχώς όμως η Επιστήμη επαναστάτησε,
δημιουργώντας την «Μεγάλη Επιστημονική Επανάσταση» του 20 αιώνα η οποία
έδωσε πειραματική απόδειξη στις πολλές από τις νοητικές ενοράσεις των ρομαντικών, των ποιητών, ή φιλοσόφων.
Η
βασική αυτή ανατροπή επετεύχθη βασικά μέσω της πειραματικής ανατροπής όλων των
επιστημονικών ιδεών όσον αφορά το τι είναι «ύλη», «χώρος»
και «χρόνος».
Δυστυχώς όμως ακόμα και σήμερα, λόγω
άγνοιας ή σκοπιμότητας, η μεγάλη αυτή
επανάσταση δεν διδάσκεται στα σχολεία μας, αλλά και όταν διδάσκεται υπάρχει
μόνο η φορμαλιστική ανάπτυξή της, χωρίς να επιτρέπεται η συσχέτιση με
θεολογικές, κοινωνικές ή προσωπικές αναγκαιότητες του ανθρώπου. Η συσχέτιση
αυτή, στις περισσότερες των περιπτώσεων, είναι social, political και theological incorrect.
Οι αρνητές αυτής της νέας επιστημονικής
πραγματικότητας, μην γνωρίζοντάς την και μένοντας σε αυτά που γνώριζαν,
ονομάζουν τις νέες αυτές επιστημονικές αλήθειες,
ποιητικές, φιλοσοφικές, μεταφυσικές.
Αν ο Einstein, o Hawking. ο Penrose,
o Heisenberg, o Guth είναι ποιητές, και αν η θεωρία της
Σχετικότητας, η Κβαντική Φυσική, η Φυσική του Κενού, η Θεωρία του Πληθωρισμού, Η
Φυσική των στοιχειωδών σωματιδίων, οι μη Ευκλείδειες Γεωμετρίες οι πολυδιάστατοι
χώροι, η Τοπολογία και η Γεωμετρία Fractals,
αποτελούν ποιητικές συλλογές, σίγουρα κι εγώ είμαι ποιητής.
Η επιστήμη πως απαντά στα προαιώνια ερωτήματα του ανθρώπου, ποιος είμαι, από που έρχομαι, που πηγαίνω, υπάρχει ζωή μετά τον θάνατο;
-Τα θέματα αυτά
παραμένουν υπό συζήτηση όμως, η σύγχρονη επιστημονική γνώση βάζει ένα νέο
πλαίσιο εντελώς διαφορετικό από αυτό που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, κάνοντας γιγαντιαία βήματα θεωρητικής και
πειραματικής επιστημονικής προσέγγισης των προαιώνιων αυτών ερωτημάτων των
ανθρώπων.
Η Αστροφυσική πως βλέπει την μοναξιά του ανθρώπου στο αχανές σύμπαν;
-Πάντα η σκέψη του ανθρώπου, από τους Προσωκρατικούς
μέχρι σήμερα, κατέληγε στο συμπέρασμα ότι είναι αδύνατον να μην υπάρχει κάποιο
είδος ζωής κάπου αλλού μέσα στο Σύμπαν. Το ίδιο πιστεύει και η σύγχρονη Αστροφυσική στηριγμένη όμως
πλέον, τόσο σε μια σειρά αστρονομικών
παρατηρήσεων (πχ ύπαρξη εξωπλανητών όμοιων σχεδόν με τη Γη), όσο και σε
σύγχρονές αναλύσεις των μαθηματικών πιθανοτήτων.
Το βασικό θέμα όμως το οποίο πρέπει να προβληματίζει τον Άνθρωπο, σε αυτή την φάση της
πολιτισμικής του κατάστασης δεν είναι η
μοναξιά του μέσα στο Σύμπαν, αλλά η μοναξιά που βιώνει πάνω στη Γη λόγω των
συνειδησιακών επιλογών του. Αυτή την
μοναξιά πρέπει να πολεμήσουμε όλοι μαζί και να την ξεπεράσουμε.
Ο άνθρωπος είναι ελεύθερος ή έρμαιο δυνάμεων που δεν μπορεί να ελέγξει, ακολουθούμε το πεπρωμένο ή αυτοσχεδιάζουμε σε ρόλους που εμείς επιλέγουμε;
-Ο άνθρωπος πάντα υπήρξε έρμαιο των δυνάμεων που δεν
γνώριζε ή δεν μπορούσε να ελέγξει.
Ακριβώς εδώ βρίσκεται ο μεγάλος στόχος της Επιστήμης η
οποία προσπαθεί να γνωρίσει και στην συνέχεια να ελέγξει τα φυσικά φαινόμενα
και τις δυνάμεις προκειμένου να απαλλάξει τον άνθρωπο από μια σειρά από φόβους
του.
Εδώ όμως πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Η θεωρητική και πειραματική επιβεβαίωση
μιας νέας γνώσης, δεν μας καθιστά και ικανούς να την χρησιμοποιήσουμε, όσο και
αν ο εγωισμός και η ανθρώπινη έπαρση μας οδηγεί σε επιπόλαιους πειραματισμούς.
Σαν παράδειγμα αναφέρουμε ότι, η απλή θεωρητική γνώση
ενός παιδιού του Δημοτικού σχολείου για το τι είναι Ηλεκτρισμός, δεν το καθιστά
ικανό και έμπειρο να ασχοληθεί με την επισκευή της ηλεκτρικής εγκατάστασης του
σπιτιού μας.
Υπάρχει ένα κατεστημένο που επιθυμεί την επιστήμη σε στεγανά και όρια και πως το ξεπερνάτε εσείς οι οραματιστές επιστήμονες;
-Ας μην δίνουμε διαστάσεις σε ένα πρόβλημα το οποίο
αντιμετώπιζαν πάντα οι κοινωνίες των ανθρώπων. Η Επιστήμη, όπως και τα
κοινωνικά και θεολογικά συστήματα, δημιουργούν ανθρώπινες διοικητικές και
εξουσιαστικές δομές. Για να επιβιώσουν αυτές οι δομές δημιουργούν «αυθεντίες»
και δόγματα τα οποία τις στηρίζουν. Με
τον τρόπο αυτό δημιουργούνται αυτά τα οποία ονομάζουμε «στεγανά».
Η
νέα γνώση ανατρέπει τα υπάρχοντα δόγματα, δημιουργώντας ίσως καινούργια, και ως
εκ τούτου αμφισβητεί και ανατρέπει τις υπάρχουσες «αυθεντίες» και τις εξουσίες
τους.
Αυτό
θίγει τον υπέρμετρα αναπτυγμένο εγωισμό και τις μωροφιλοδοξίες των οποιονδήποτε
ηγετικών ομάδων, με αποτέλεσμα τις δραματικές, επιστημονικές, κοινωνικές η
θεολογικές συγκρούσεις.
Με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται οι μεγάλες
επιστημονικές επαναστάσεις οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα, στη συνέχεια, μια
σειρά επαναπροσδιορισμών σε κοινωνικό και θεολογικό επίπεδο.
Ως ανθρωπότητα θα κάνουμε το μεγάλο άλμα για την ζωή έξω από την γη, ο αποικισμός του διαστήματος είναι θεωρείτε το επόμενο βήμα μας;
-Η σημερινή τεχνολογία είναι υπερ-ικανή να
δημιουργήσει μια τεράστια διαστημική αποικία ικανή να φιλοξενήσει χιλιάδες ανθρώπους. Το πρόβλημα είναι η
εξεύρεση των χρημάτων για την κατασκευή
της. Θα μπορούσαμε να εξοικονομούσαμε τα αναγκαία ποσά αν σταματούσαμε τον
πόλεμο για μια μικρή χρονική περίοδο σε κάποιο σημείο της Γης ή περικόπταμε τα
έξοδα εξοπλισμών κατά μερικά δέκατα επί της εκατό. Γιατί δεν το κάνουμε? Απλά διότι στόχος της κατάκτησης του
διαστήματος δεν είναι η γνώση, αλλά απλά η γνώση βρίσκεται βασικά στις
υπηρεσίες του κέρδους.
Αναφέρω ενδεικτικά: Ο δορυφόρος του Κρόνου Τιτάνας,
που τόσο μελετάμε τα τελευταία χρόνια, είναι μια απέραντη λίμνη υδρογονανθράκων
αξίας πολλών τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Στον αστεροειδή 241 Germania εκτιμάται ότι υπάρχει
ορυκτός πλούτος αξίας 95.8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων! Έχει μάλιστα ήδη δημιουργηθεί και μια λίστα οικονομικά
ενδιαφερόντων αστεροειδών στην οποία υπάρχουν οι πέντε καλύτεροι «στόχοι».
Πρόκειται για τους αστεροειδείς:
162385 (2000 ΒΜ19): εκτίμηση ορυκτού πλούτου 6.4 τρισ.
δολάρια
4034 Vishnu: εκτίμηση ορυκτού πλούτου 5.28 τρισ. δολάρια.
5143 Heracles (1991 VL): εκτίμηση ορυκτού πλούτου 2.33
τρισ. δολάρια, κλπ
Οι σχεδιαζόμενες σεληνιακές βάσεις ως αποστολή τους θα
έχουν την επεξεργασία του μεταφερόμενου εκεί
ορυκτού πλούτου από τους αστεροειδείς, επειδή η πολύ μικρή βαρύτητα της
Σελήνης θα κάνει ευκολότερη και οικονομικότερη την επεξεργασία τους. Εξάλλου η
μικρή βαρύτητα θα κάνει ευκολότερη και οικονομικότερη την εκτόξευση φορτηγών
διαστημοπλοίων που θα μεταφέρουν το τελικό προϊόν προς την Γη.
Όσον αφορά την δημιουργία μιας διαστημικής αποικίας
δεκάδων ή εκατοντάδων χιλιάδων ανθ ρώπων
έχουμε αναρωτηθεί π.χ. τι κοινωνικό
καθεστώς θα επικρατεί; δημοκρατικό η
στρατιωτικό; Τι ανθρώπινα δικαιώματα θα
επικρατούν; Θα μπορεί να επιλέξει κάθε άνθρωπος ελεύθερα το επάγγελμά του; Θα
υπάρχει διοικητικός έλεγχος των γεννήσεων; Ποια η θέση των διοικητικών δομών με
τους ανθρώπους οι οποίοι θα έχουν γενετικά προβλήματα; κ.α…
Δεν
νομίζετε ότι θα πρέπει πρώτα να λύσουμε
τα προβλήματα αυτά επί της Γης και να μην μεταφέρουμε την ανθρώπινη μικρότητα
και την Πολιτισμική μας κατάρρευση σε χώρους εκτός της Γης.
Η Γη έχει την δυνατότητα να κάνει ευτυχισμένους πολύ
περισσότερους ανθρώπους από όσους υπάρχουν σήμερα πάνω της. Ας το επιδιώξουμε
και ας το επιτύχουμε πριν ανοίξουμε τα
χρηματιστήρια και τις τράπεζες σε διαστημικές
μετοχές πολύ ολίγων για να κάνουν πιο δυστυχισμένους πολύ περισσότερους.
Πως βλέπετε το μεγάλο κύμα σεναρίων καταστροφής που έχουν γνωρίσει μεγάλη άνθηση τα τελευταία χρόνια και ελέω Χόλυγουντ;
-Τα σενάρια καταστροφής της ζωής πάνω στη Γη λόγω φυσικών η
συμπαντικών γεγονότων υπάρχουν πάντα, αλλά οι πιθανότητες να συμβούν είναι απείρως
μικρότερες από τις
πιθανότητες εμείς οι ίδιοι οι άνθρωποι
να αυτοκαταστραφούμε λόγω της στρεβλά
δομημένης λογικής μας και του τεχνολογικού μεσαίωνα που έχουμε
δημιουργήσει.
Το γεγονός ότι δεν έχουμε έρθει σε επαφή με εξωγήινους πολιτισμούς θεωρείτε είναι αποτέλεσμα λόγω πολιτικής συγκάλυψης όπως υποστηρίζουν συνωμοσιολογικά σενάρια ή λόγω φυσικών αδυναμιών όπως υποστηρίζει η επιστήμη;
-Ξέρετε
οι εξωγήινοι έχουν την κακιά συνήθεια να παρουσιάζονται σε όλες τις κοινωνικές
ομάδες εκτός της κοινωνίας των αστρονόμων, οι οποίοι σαρώνουν κάθε εκατοστό του
ουρανού 24 ώρες το 24ωρο με τα πλέον σύγχρονα τεχνολογικά μέσα.
Θα
μου πείτε βέβαια ότι οι αστρονόμοι μπορεί να σιωπούν έναντι κάποιων μεγάλων
οικονομικών ανταλλαγμάτων.
Η
άποψη βέβαια αυτή θα μπορούσε να αναστραφεί και να διατυπωθεί η άποψη ότι οι
υπέρμαχοι των εξωγήινων επαφών διαδίδουν περίεργα γεγονότα προσδοκώντας εμπορικά
οικονομικά οφέλη.
Ο σημερινός Έλληνας μεσούσης της κρίσης, θεωρείται απομακρύνθηκε ή πλησίασε την γνώση, με δεδομένη την συνεχή τριβή σας με την ελληνική κοινωνία μέσα από τα έργα σας αλλά και τις πολλές διαλέξεις και ομιλίες για φλέγοντα επιστημονικά θέματα;
-Η
πολύμορφη παγκόσμια και πολυεπίπεδη κρίση, οδήγησε και ανάγκασε την βασανισμένη κλασσική ελληνική παιδεία, να
επανεμφανιστεί και να επαναπροσδιορίσει
την σχέση της «Ύλης» του «Εγώ» και του «Έχω»
με την έννοια της «Ανθρώπινης Ευτυχίας» που στηρίζεται στις άυλες αξίες του «Εμείς»,
και του «Είμαι». Η Ελληνική κοινωνία καλπάζει προς μια νέα Συνειδητότητα και μια Νέα Πολιτισμική Αντίληψη, η οποία
προηγείται όλο και περισσότερο της
αντίληψης όλων των ηγεσιών της. Μακάρι οι ηγεσίες να το αντιληφθούν έγκαιρα
μόνες τους, πριν αναγκασθούν να το αντιληφθούν.
Ζούμε σε ένα μάτριξ; και αν ναι υπάρχει τρόπος απόδρασης, η Γνώση τι ρόλο παίζει σε αυτό;
-Για
να γίνω κατανοητός θα δανειστώ το γνωστό παράδειγμα των βιντεοπαιχνιδιών.
Όπως
επανειλημμένως έχω εξηγήσει κάθε τι που αντιλαμβανόμαστε ως υλική
πραγματικότητα αποτελεί ένα εγκεφαλικό matrix, δηλαδή μια εικόνα πάνω στη οθόνη
ενός υπολογιστή την οποία κατασκευάζει πλαστά η ανθρώπινη φυσιολογία.
Την
περίοδο την οποία διανύουμε έχουμε την εντύπωση ότι είμαστε οι εικόνες σε αυτή
την οθόνη. Αρχικός στόχος της σημερινής νέας επιστημονικής γνώσης είναι να
καταλάβουμε ότι δεν είμαστε οι εικόνες αλλά οι χειριστές του βιντεοπαιχνιδιού
που δημιουργεί τις εικόνες. Ο ρόλος αυτός μας δίνει πολύ πιο πολλές δυνατότητες
χειρισμού της ύπαρξης της εικόνας μας. Σε ένα επόμενο επίπεδο γνώσης, το οποίο
ίσως αργεί, θα πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν είμαστε οι χειριστές του
παιχνιδιού, αλλά οι προγραμματιστές και δημιουργοί του. Τότε θα αντιληφθούμε
ότι μπορούμε να αλλάξουμε το παιχνίδι, η να το καταργήσουμε σε οποιοδήποτε
επίπεδο εμείς θέλουμε.
Τελικά ποιο σύμπαν αγαπάτε περισσότερο;
-Ο
«Άνθρωπος» σύμφωνα με την επιστημονική γνώση δεν αποτελεί μέρος ή συστατικό στοιχείο
του Σύμπαντος. Ο «Άνθρωπος είναι το Σύμπαν». Για το λόγο αυτό περισσότερο αγαπώ
και σκέφτομαι το «Σύμπαν-Άνθρωπο».
 |
| "Αν δεν αλλάξουμε μέσα μας, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να αλλάξουμε τον πολιτισμό μας". |
Ένα μήνυμά σας για τους αναγνώστες του Hellenic Nexus;
-Θέλω
να υπενθυμίσω τα λόγια του Carl Jung «Η ορθολογική μας στάση θέλει να μας κάνει
να πιστεύουμε ότι μπορούμε να κάνουμε θαύματα με τις οργανώσεις, με την επιβολή
νέων νόμων, ή με παρόμοιες καλοπροαίρετες επινοήσεις.
Αλλά,
στην ουσία, το πνεύμα του Πολιτισμού μπορεί να αναθεωρηθεί μόνο με μια αλλαγή
στη στάση του ατόμου».
Το
μήνυμα που θέλω να στείλω σε όλους είναι: «Αν
δεν αλλάξουμε μέσα μας, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να αλλάξουμε τον Πολιτισμό μας».
* Ο Μάνος Δανέζης είναι Καθηγητής Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, μέλος της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης (I.A.U), της Ελληνικής Αστρονομικής Εταιρείας (ΕΛ.ΑΣ.ΕΤ.), της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών (Ε.Ε.Φ.) και της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας (Ε.Μ.Ε.). Έχει δημοσιεύσει πάνω από 190 πρωτότυπες ερευνητικές εργασίες σε διεθνή αστρονομικά περιοδικά και πρακτικά διεθνών συνεδρίων, εκατοντάδες άρθρα στον ελληνικό ημερήσιο τύπο, καθώς και δεκαέξι βιβλία σχετικά με την Αστροφυσική και την Ιστορία και Φιλοσοφία των Επιστημών. Έχει παρουσιάσει 110 εκπομπές στην ελληνική τηλεόραση με σχετική της επιστήμης του θεματολογία.
Μαζί με τον Στράτο Θεοδοσίου έχουν δημοσιεύσει μια σειρά εξαιρετικών επιστημονικών βιβλίων: Η Κοσμολογία της Νόησης, Μετρώντας τον Άχρονο Χρόνο, Η Οδύσσεια των Ημερολογίων, Στράμαν το Παραμύθι του Ουρανού, Στα Ίχνη του Ι.Χ.Θ.Υ.Σ κ.ά.
*Πρώτη δημοσίευση της συνέντευξης στο περιοδικό HELLENIC NEXUS , τεύχος 117